Duistere verhalen geschreven door een liefhebber

Mensen vragen Stephen King wel eens verbaasd waarom hij nog steeds korte verhalen schrijft. Blijkbaar zien deze lezers het korte verhaal niet als iets waar je ook plezier aan kunt beleven. Dat is natuurlijk onterecht. King, auteur van heel wat lijvige romans, ziet dat ook anders; hij vindt het gewoon leuk om korte verhalen te schrijven. Zo leuk zelfs dat hij alweer toe is aan zijn zoveelste bundeling, De bazaar van boze dromen, dat een van de meest uitgebreide is geworden. Er staan achttien verhalen en twee verhalende gedichten in, waaronder vijf korte novellen en drie verhalen van aanzienlijke lengte.

Een aantal bijdragen is nooit eerder gepubliceerd en die het wel waren zijn herschreven. Voor de Nederlandstalige lezer is er als extra bonus dat slechts twee bijdragen ( Moraal en Blockade Billy) eerder in vertaling zijn verschenen. Tel daarbij op dat de bundel in een fraaie uitgave komt en je weet eigenlijk al bij voorbaat dat je waar gaat krijgen voor je geld. Wat niet wegneemt dat er nog wel meer over dit boek te zeggen valt.  

Ieder verhaal in deze bundel krijgt een introductie van de auteur. Daarin vertelt hij hoe hij op het betreffende idee is gekomen en lardeert dat met visies op en anekdotes over het schrijverschap. In principe komt het geven van dergelijke introducties vaker voor en King heeft het zelf ook eerder gedaan. Toch lijkt hij deze keer wat dieper te willen doordringen tot het scheppingsproces zoals dat plaatsvindt in zijn hoofd en verbonden is met dingen die hij in het echte leven heeft meegemaakt. In de publiciteit rondom deze bundel (zie ook het artikel Stephen King komt met verhalenbundel en schrijftips op Hebban) is de suggestie gewekt dat deze tekstjes schrijftips zouden bevatten. Dat klopt niet echt en het is ook helemaal niet de bedoeling van de auteur om die te geven. Hij laat de lezer een kijkje in de keuken nemen, maar geeft geen kookles. Voor niet-schrijvers zijn deze stukjes daarom net zo interessant om te lezen als voor schrijvers. Door het persoonlijke karakter ervan krijg je een aardig beeld van Stephen King de schrijver.  

Ook de verhalen zelf krijgen een persoonlijker tintje als je weet op welke gebeurtenissen ze zijn gebaseerd. En dat is in deze bundel helemaal op zijn plaats. In een van de introducties zegt King dat sommige verhalen een ‘zoektocht naar afsluiting’ voor hem zijn. Ook lezen we in de flaptekst dat de gekozen verhalen draaien om thema’s als “sterfelijkheid, het hiernamaals, schuld, wat we anders zouden doen als we in de toekomst konden kijken of het corrigeren van fouten uit het verleden”. Dat zijn serieuze thema’s en ze hebben alles te maken met de leeftijd van de auteur, die inmiddels in de tweede helft van de zestig is beland. Het is duidelijk dat dergelijke onderwerpen hem erg bezighouden omdat hij ouder wordt. Net zoals trouwens het proces van ouder worden zelf, dat in meerdere verhalen de kop op steekt. De gedachten en ideeën die hij over genoemde thema’s heeft lopen als een rode draad door de bundel heen. Daardoor is de verzameling, hoewel hij verschillende genres bestrijkt, toch een samenhangend geheel. Zij het, zoals niemand zal verbazen, een tamelijk duister geheel.  

Een andere doelstelling die Stephen King aangeeft na te streven is het bieden van vermaak. Hij heeft veel te zeggen over de donkere kanten van de mensheid en het bestaan, maar het bieden van leesplezier blijft toch bovenaan zijn lijstje staan. Juist op dat punt zijn echter niet alle verhalen even geslaagd. Een handvol meer bedachtzame exemplaren is niet zo spannend en heeft een dunne plotlijn. Een enkele ontknoping zie je aankomen en sommige eindes hebben een wat ongemakkelijk karakter. Deze verhalen geven echter wel stof tot nadenken en schetsen een fraai beeld van het hedendaagse Amerika, met bijzonder levensechte Amerikanen in de hoofdrol. Daarmee zal het van de persoonlijke smaak van de lezer afhangen hoe hij of zij deze verhalen precies waardeert. Een aantal bijdragen is ook niet meteen vermakelijk te noemen, maar wel ontroerend. Dat geldt met name voor het laatste verhaal, het apocalyptische Zomeronweer, waarbij menigeen het niet droog zal houden.  

Als het op spanning aankomt valt op dat vooral de langere verhalen uitmonden in ware pageturners. Stephen King is toch een slow starter die even tijd nodig heeft om op stoom te komen. Wanneer dat eenmaal gebeurt, maken we hem echter op zijn best mee. De lengte van een roman is daar niet voor nodig. Integendeel zou je haast denken, want de lezer hoeft nu niet te vrezen voor langdradige uitweidingen of een te zeer uitgesponnen plot. Echt goede verhalen zijn bijvoorbeeld Mijl 81, een horrorverhaal over een vraatzuchtige auto (met een knipoog naar Christine), Ur, over een e-reader die toegang blijkt te hebben tot onvermoede databanken, Necrologieën over een journalist die merkt dat overlijdensberichten die hij schrijft over nog levende personen werkelijkheid worden en Dronken vuurwerk, over een alcoholistische moeder en zoon die verzeild raken in een vuurwerkgevecht met de rijke overbuurman.  

Dat de auteur al deze verhalen heeft geschreven omdat hij ze graag wilde schrijven, blijkt zonder meer te kloppen. Verplichte nummers zitten er niet bij. Bij tijd en wijle spat het enthousiasme zelfs van het papier. Nog steeds, na al die jaren, na al die boeken die hij al heeft geschreven. Stephen King is nu eenmaal een liefhebber. Een liefhebber die zijn lezers blijft meeslepen in zijn donkere fantasieën.