Ruige zeemansgeschiedenis opgewekt beschreven
Al bij voorbaat zijn er goede redenen om het boek Erebus. Het verhaal van een schip te kopen: het vertelt avontuurlijke verhalen over 19de-eeuwse ontdekkingsreizen naar beide poolgebieden, het is geschreven door komiek en erkend globetrotter Michael Palin (1943) en het komt in een prachtige gebonden en rijk geïllustreerde uitgave. Dat kan nauwelijks misgaan en dat doet het dan ook niet. Ook niet in de vlotte vertaling van Annemie de Vries.
Michael Palin werd begin jaren ‘70 bekend door het satirische programma Monty Pythons Flying Circus dat een legendarische status bereikte. Hierna was hij acteur, scenarioschrijver en auteur van menig boek voor jong en oud. Vanaf 1980 maakte hij bovendien negen veelgeroemde reisprogramma’s voor de BBC. Ooit begon zijn carrière echter met een studie moderne geschiedenis in Oxford, al deed hij daar verder weinig mee. Op zijn 75ste slaat hij met Erebus alsnog toe als historicus, maar niet zonder ook observaties uit eigen reizen toe te voegen, veelal speciaal voor dit boek gemaakt.
De Erebus was een robuust bombardeerschip dat nooit een oorlog zag en werd omgebouwd tot een vaartuig dat zijn bemanning door de ijzige poolwateren kon leiden. Samen met het kleinere zusterschip de Terror zou het twee grote expedities maken: een succesvolle naar de Zuidpool en een noodlottige naar de Noordpool. In de inleiding lezen we hoe de Erebus als onderwerp nogal expliciet op Palins weg komt, vooral als in 2014 het wrak wordt gevonden. Die vondst was in Groot-Brittannië en Noord-Amerika belangrijk nieuws omdat onopgeloste mysteries rondom de fatale Noordpoolreis daar altijd een bron van fascinatie zijn gebleven. Als liefhebber van de geschiedenis van scheepvaart en ontdekkingsreizen ligt het hart van de auteur echter merkbaar bij de succesvolle ontdekkingsreis naar de Zuidpool.
In 1839 was Antarctica nog nauwelijks verkend en de wetenschap vroeg om een officiële ontdekkingsreis. De Erebus en de Terror werden uitgekozen en de expeditie kwam onder leiding te staan van de vermaarde kapitein James Clark Ross, een charismatische man in de bloei van zijn leven. Hoewel groots en succesvol bleek er over deze expeditie maar weinig bekend. Gelukkig vond Palin veel oorspronkelijke bronnen en wist hij daar een enerverende weergave van de vier jaar durende reis uit te distilleren. Hij reserveert er het grootste gedeelte van zijn boek voor en geeft de lezer een verrassend levensecht beeld van het ruige 19de-eeuwse zeemansleven. Dat zit vol indrukwekkende, gekke, enge, saaie en trieste momenten en bij één gelegenheid wordt het zelfs ongemeen spannend.
In 1845 vertrokken beide schepen uiteindelijk voor een nieuwe expeditie naar de Noordpool. De bedoeling was een ‘noordwestelijke doorvaart’ naar Azië te vinden door de doolhofachtige noordelijke IJszee. Dit onder leiding van de 59-jarige kapitein Sir John Franklin. Helaas kwamen de schepen al snel vast te zitten in het ijs en werd ieder contact met het thuisfront verbroken om nooit meer te worden hersteld. Daarom zijn er alleen oorspronkelijke bronnen beschikbaar over het eerste gedeelte van de reis en blijft het lot van de schepen en hun bemanning grotendeels in mist gehuld.
In de hoofdstukken over deze ontdekkingsreis lezen we daarom meer over de vele zoektochten en onderzoeken die er sinds 1847 naar de schepen en de bemanningsleden zijn geweest. Aanvankelijk met de hoop overlevenden te redden, later vooral om het mysterie van de verdwijning op te lossen. De auteur beperkt zich hier tot het geven van een overzicht van de belangrijkste naspeuringen en wat die hebben opgeleverd. Helaas zijn deze hoofdstukken minder diepgaand, omdat Palin niet wil kiezen tussen verschillende, met elkaar botsende theorieën.
Als overzichtsgeschiedenis van alles dat er met het schip is gebeurd, van bouw tot vondst van het wrak, is Erebus echter een voorbeeldboek. De geschiedenis wordt opgewekt en met milde spot verteld en achtergrondinformatie goed gedoseerd. Sommige bemanningsleden komen helemaal tot leven en de persoonlijke toevoegingen van de auteur zijn de moeite waard en nooit opdringerig. And now for something completely different? Het valt te hopen van niet.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
