Veel erotische romantiek, weinig kunst of geschiedenis
Een boekdeal van een miljoen dollar en vertaal- en filmrechten die per opbod zijn verkocht; van de debuutroman Het gouden uur van de Amerikaanse Whitney Scharer worden gouden bergen verwacht. Dat is grotendeels te danken aan haar onderwerp: de heftige romance die het fotomodel Lee Miller (1907-1977) rond 1930 in Parijs had met kunstfotograaf Man Ray (1890-1976). Daarbij wordt het verhaal verteld vanuit Miller, die mede door deze relatie zou uitgroeien tot kunst- en oorlogsfotografe. Dat spreekt inderdaad tot de verbeelding, maar de vraag of het boek daarmee ook aan de hooggespannen verwachtingen voldoet, is voer voor discussie.
Whitney Scharer heeft kunstgeschiedenis en Engelse literatuur gestudeerd, is designer en publiceerde een aantal korte verhalen. Ze werkte jarenlang aan dit boek, dat in februari in het Engels uitkwam als The Age of Light. De vertaling was in handen van Inger Limburg en Lucie van Rooijen.
In 1929 pakt het dan 22-jarige Amerikaanse fotomodel Lee Miller het vliegtuig naar Parijs om daar haar kunstenaarsdroom te verwezenlijken. Haar nieuwe leven valt haar aanvankelijk zwaar, maar dan ontmoet ze de beroemde fotograaf Man Ray. Ze wordt zijn assistente onder voorwaarde dat hij haar alles leert over fotografie. Daar komt een gepassioneerde relatie uit voort, waarbij Lee zowel geliefde, muze, model als assistente is van Ray. Toch gedraagt ze zich nogal dociel, wat te maken heeft met haar merkwaardige jeugd. Het is dan de vraag of ze zich uit haar afhankelijke positie los zal maken en een ware kunstenaar zal worden, of altijd zal blijven doen wat ‘de man achter de camera’ van haar vraagt.
Ondertussen krijgen we korte flitsen mee van Millers latere werk als oorlogsfotograaf. Het contrast met deze journalistieke Lee en die uit de rest van het boek is verbijsterend. Wat Scharer nu precies met deze scènes wil zeggen blijft echter vaag, waardoor ze er toch een beetje bijhangen.
Wat de auteur vooral heeft gedaan is het verhaal van Lee Miller en Man Ray vertellen op basis van foto’s. Foto’s die zowel door als van Lee zijn gemaakt en waar de auteur bijzonder veel onderzoek naar heeft gedaan. Steeds weer opnieuw hebben deze foto’s een rol in het verhaal en ontspint de rest zich daar omheen. Dat blijkt een originele manier om een verhaal op te bouwen en het is nog leerzaam op fotografisch gebied ook.
Belangrijk probleem is echter dat Scharer de foto’s veelal gebruikt om er haar eigen fantasie op los te laten. Daarbij gaat ze erg ver door allerlei intimiteiten te beschrijven, waaronder een lange rij uitbundige en nogal expliciete seksscènes. Ondertussen wordt Man Ray in toenemende mate weggezet als een nare man. ‘Experimenteren’ met historische fictie noemt de auteur dat zelf in haar nawoord, al meent ze dat de verzonnen handelingen en scènes in lijn zijn met de personages. Is dat zo? Het is eigenlijk niet te controleren met zaken die zo persoonlijk en diep psychologisch van aard zijn. Het valt daarentegen wel te bestwisten of het acceptabel is dit te doen met mensen die echt hebben geleefd.
Als historische roman stelt Het gouden uur in ieder geval weinig voor. Er wordt niet echt een tijdsbeeld van de periode rond 1930 neergezet. Helaas mist het boek ook op kunsthistorisch gebied diepgang. Het dadaïsme en het surrealisme, kunststromingen waar zowel Ray als Miller toe worden gerekend, krijgen weinig toelichting en worden negatief belicht. Parijse kunstenaars die ertoe behoorden zien we ofwel zichzelf lallend voor schut zetten op feestjes, ofwel in nuchtere toestand pseudo-intellectualistische onzin neuzelen. De auteur lijkt weinig met deze kunst te hebben, met uitzondering van Millers foto’s dan.
Schuif je de genoemde bedenkingen echter aan de kant, blijf je achter met een aangrijpend verhaal over een jonge vrouw en haar innerlijke strijd om een onafhankelijke persoon en professioneel fotografe te worden. Als zodanig werkt Het gouden uur prima, al is het hierdoor vooral geschikt voor liefhebbers van erotisch geladen romans over relaties en persoonlijke ontwikkeling.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
