Oeroude mythes subtiel leuker gemaakt
Toen Neil Gaiman voor het eerst Noordse mythes las deed hij dat naar eigen zeggen ‘met zowel plezier als verbijstering’. Herkenbare emoties voor wie deze mythes ook las. Het zijn namelijk verhalen vol passie en avontuur, maar ook vol eigenaardige gebeurtenissen en volstrekt onmogelijke situaties. Alsof er iemand zijn dromen heeft uitgeschreven. De manier waarop deze mythes ooit zijn opgetekend is in onze ogen echter stijf en afstandelijk. Neil Gaiman besloot dat het beter en leuker kon en ging er zelf mee aan de slag. Het resultaat doopte hij Norse Mythology, dat nu is vertaald als Noorse goden. Het blijkt een bewerking die aanslaat: het boek haalde de bovenste plek van de New York Times bestsellerlijst.
Neil Gaiman (1960) is een van de bekendste fantasy- en sciencefictionauteurs van het moment. Hij begon zijn carrière als schrijver van korte verhalen, scenario’s en graphic novels om in toenemende mate ook romans te schrijven. In 2001 brak hij door naar een groter publiek met het monumentale American Gods, momenteel ook te zien als tv-serie.
Voor Noorse goden maakte de auteur een selectie uit alle bekende Noordse mythen en sagen. Daarbij heeft hij verschillende bronnen geraadpleegd, maar zich toch vooral geconcentreerd op de twee belangrijkste: de zeer oude IJslandse verzen uit de Poëtische Edda (of Lied-Edda) en de in de middeleeuwen door Snorri Sturluson geschreven Proza-Edda. Het is een selectie geworden waarin niet oppergod Odin, maar dondergod Thor centraal staat naast de onvermijdelijke onruststoker Loki.
De reden voor deze keuze is dat Gaiman een zo chronologisch mogelijk verhaal wilde construeren, met als begin het ontstaan van de negen werelden en als einde Ragnarok (de ondergang van het oude en geboorte van het nieuwe). Het zal een heel gepuzzel zijn geweest, want de oude bronnen bekommeren zich niet om chronologie. Er zitten altijd continuïteitsfouten in, welke volgorde je ook kiest. Niettemin geeft deze selectie gemengde gevoelens: de eenheid van het boek is gebaat bij de keuze voor een held en een schurk, maar de gebrekkige aandacht voor andere goden is onbevredigend. Al is Thor, dat moet gezegd, nogal een portret.
In ieder geval heeft Gaiman de houterige mythes een stuk leuker en beter leesbaar gemaakt. Dat heeft hij, in tegenstelling tot wat sommigen misschien verwachten, niet gedaan door ze volledig te moderniseren tot hedendaagse verhalen. Het is meer zo dat hij de oorspronkelijke teksten op allerlei subtiele manieren heeft aangepast, zodat ze vloeiender lezen maar nog steeds goed herkenbaar zijn als mythe. Daarmee heeft hij feitelijk een compleet nieuwe mix van archaïsche en hedendaagse schrijfwijzen gecreëerd. En dat voorzien van de nodige humor, meestal van een onderkoeld type. De volgende twee citaten geven een goed voorbeeld:
“‘Wie ben je?’ vroegen de dwergen.
‘Ik ben Suttung,’ zei de reus. ‘Ik hoorde dat jullie tegen de wind en de golven en de wereld opschepten over het feit dat jullie mijn vader en moeder hebben gedood.’
‘Ah,’ zei Galar. ‘Verklaart dat waarom je ons hebt vastgebonden?’
‘Inderdaad,’ zei Suttung.”
“Ze ontbeten met de reus. Hij haalde hele koeien en schapen uit zijn proviandtas en knabbelde ze smakelijk weg. De drie metgezellen aten matiger.”
Vertaler Henny van Gulik weet in de Nederlandstalige editie de juiste toon aan te slaan en in stijl te blijven met Gaiman. Des te jammer dat er in dit boek systematisch sprake is van Noorse goden, terwijl dat in het Nederlands Noordse moet zijn. Ook zijn er termen niet vertaald vanuit het Engels, zoals soms het woord ‘ale’ wordt gebruikt in plaats van bier. In een Nederlandstalig boek over oeroude mythologieën vloeken dergelijke anglicismen wel extra met de sfeer.
Dat doet echter niets af aan de belangrijkste verdienste van Noorse goden: dat het Noordse mythes toegankelijk maakt voor een zeer breed publiek. Voor fantasyliefhebbers is het daarmee welhaast een mustread, aangezien veel fantasyauteurs, J.R.R. Tolkien voorop, door deze mythologie zijn geïnspireerd. Maar verder is het voor iedereen die zich ervoor interesseert een absolute aanrader.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
