Vriendelijke schakelroman over en voor reizigers
De titel Turbulentie van de nieuwe roman van auteur David Szalay (1974) lijkt te suggereren dat het hier om een spannend of dramatisch vliegtuigverhaal gaat. Dat is niet het geval. Hoewel turbulentie hoog in de wolken ook in het boek voorkomt, is het vooral de overdrachtelijke betekenis van het woord die hier van toepassing is. Turbulentie in het leven van de opeenvolgende hoofdpersonen die in deze klein gehouden schakelroman door vliegreizen met elkaar verbonden zijn.
David Szalay (spreek uit als Sol-loy) is geboren en getogen als wereldburger. Met een Canadese moeder en Hongaarse vader groeide hij achtereenvolgens op in Quebec, Beiroet en Londen om in Oxford te gaan studeren. Later woonde hij nog in Brussel maar uiteindelijk streek hij toch neer in Hongarije waar hij aan zijn schrijfcarrière begon. Desondanks telt hij als Britse auteur. Hij publiceerde drie romans en bereikte in 2016 de shortlist van de Man Booker Prize met Wat een man is, een aaneenschakeling van negen aan elkaar gelieerde novellen over de levens van even zoveel mannen.
Met Turbulentie levert Szalay opnieuw een schakelroman af, zij het minder doorwrocht. De basis werd gelegd in een 15 minuten durend programma van BBC Radio 4, waarin de auteur telkens een verhaal vertelde. Het boek is daarvan een weerslag. Twaalf mensen volgen we, die allemaal een vliegreis maken of hebben gemaakt. Iedere nieuwe hoofdpersoon speelde een rol in het leven van de vorige. In vrij korte verhaaltjes lezen we over gebeurtenissen die rondom de verschillende vliegreizen spelen. Alles bij elkaar een dun boekje, maar wel voorzien van een luxe gebonden uitvoering en daarmee best cadeauwaardig. De vertaling is van Lidwien Biekmann.
Als schakelroman zit Turbulentie fijnzinnig in elkaar. Szalay maakt zich er niet gemakkelijk vanaf en gaat verder dan zijn hoofdpersonen alleen maar het estafettestokje te laten doorgeven. Zo vinden we de ontknoping van het ene verhaal pas in het begin van het volgende of worden daarin nog openstaande vragen beantwoord. Dat was waarschijnlijk een slimme methode om te zorgen dat radioluisteraars de week daarop weer zouden afstemmen op zijn programma, maar neergeschreven blijkt het geen nadeel. Het geeft juist extra glans aan het idee van een schakelroman.
Verder werkt de auteur met een aantal terugkerende thema’s. Daarbij concentreert hij zich vooral op een thema dat hem nauw aan het hart ligt, namelijk familierelaties in een sterk internationaliserende wereld. Wat doet het met de relatie tussen familieleden, vaak die tussen ouder en kind, wanneer beiden in een ander land wonen of een van hen veel reist? Daartoe schetst Szalay vakkundig situaties waaruit blijkt wat de na- en soms ook voordelen kunnen zijn. Helaas blijft het daar wel een beetje bij, want de verhaaltjes zijn te beperkt voor meer diepgang.
Leuk is wel ook de manier waarop Szalay speelt met waarschijnlijke vooroordelen bij de lezer. Regelmatig kijkt deze op zijn of haar neus als blijkt dat een bepaald personage toch een ander iemand is dan aanvankelijk gedacht. In de internationale wereld is diversiteit heer en meester, maar zelfs als je daar op bedacht bent kom je nog voor verrassingen te staan. Turbulentie is echter geen boek waar je eens goed voor moet gaan zitten. Zowel stilistisch als inhoudelijk is het aan de kale kant. De tekst is geschikt om voor te lezen, pragmatisch en helder. Karkaters worden ondertussen vlak neergezet en al te heftige emoties buiten beeld gelaten. Daarmee is dit een vriendelijk boekje, aangenaam om te lezen, maar geen hoogvlieger.
Het is echter gemakkelijk voor te stellen dat Turbulentie aan charme wint als je het leest in een vliegtuig of eventueel een trein. Het nodigt uit om je heen te kijken naar je medereizigers en jezelf af te vragen wie die mensen zijn, wat hun bezighoudt en waarom ze op reis zijn. Vermoedelijk is het idee ook op deze manier tot David Szalay gekomen. Een boekje kortom over en voor reizigers geschreven door een reiziger.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
