Gekte ligt altijd op de loer

Antoinette Beumer regisseerde verschillende succesvolle films als De gelukkige huisvrouw, Loft en Soof. In 2018 verscheen haar debuutroman bij Lebowski Publishers met de titel Mijn vader is een vliegtuig.

De succesvolle Eva is bijna veertig wanneer haar moeder overlijdt. Ze liepen de deur bij elkaar niet plat, maar toch doet de dood van haar moeder Eva meer dan ze in eerste instantie wil toegeven. Langzaam verliest Eva de grip op de werkelijkheid en gaat op zoek naar haar verleden om haar angsten te kunnen duiden. Ze gaat op zoek naar haar vader, die al sinds ze klein is in een psychiatrische inrichting verblijft. De ontdekkingstocht naar het verleden rakelt meer op dan Eva lief is.

Mijn vader is een vliegtuig is bovenal een boek dat gemankeerde personages en de gezinnen waarin zij functioneren knap en overtuigend beschrijft. Eigenlijk doet het zelfs meer dan dat, het neemt de lezer mee in die waanwereld, maar zonder afstand te nemen van het perspectief van Eva.

Beumer wisselt in tijd, Eva diept steeds meer herinneringen op aan haar jeugd naarmate het verhaal en haar zoektocht naar zichzelf en haar vader vorderen. Het sterke aan deze roman is dat deze herinneringen vervolgens niet door de auteur of door het personage zelf worden geduid. Eva doet geen poging om alles wat ze zich herinnert achteraf een plaats te geven of te verklaren, we zien alleen wat de jonge Eva ziet, ook al begrijpt ze vaak niet wat er zich afspeelt.

“Weggedoken in de hoek van mijn kamer staat een gestalte naar me te kijken. Zijn gezicht is onherkenbaar, maar ik ben niet bang, wat ik weet dat het papa is. Ik ruik het aan de sigaret die hij opsteekt.”

Door die conclusies aan de verbeelding van de lezer over te laten en niet alles letterlijk in te vullen weet Beumer de nieuwsgierigheid van de lezer vast te houden. Er blijft dan ook veel open na het lezen van dit boek, veel vragen blijven overeind, maar hoofdpersonage Eva blijft zelf ook met deze vragen zitten en dat maakt de ervaring van dit boek zo sterk. Beumer geeft de lezer genoeg hints om het verhaal en de conclusies zelf in te vullen, maar de precieze invulling blijft achterwege, wellicht omdat deze op sommige momenten te gruwelijk is om te kunnen opschrijven.

De wisselingen in tijd en de korte hoofdstukken maken dat Mijn vader is een vliegtuig vlot doorleest. In het begin moet je er even inkomen maar al snel wil je weten wat er precies gebeurd is, wat er aan de hand is en hoe het af gaat lopen. De duidelijke climax en het ronde einde dat tegelijk ruimte biedt aan een vervolg, verraden een klein beetje Beumers ervaring met film, in tegenstelling tot verschillende andere momenten waarop ze de zaken onduidelijk houdt.

Een interessant debuut dat je makkelijk twee keer kunt lezen zonder dat het gaat vervelen. Je vindt waarschijnlijk weer nieuwe hints naar gebeurtenissen uit het verleden van Eva bij herlezing en wellicht wordt het verhaal daarmee weer anders, dat is de kracht van Mijn vader is een vliegtuig. Een indrukwekkend verhaal over het gezinsleven en de gekte die altijd op de loer ligt.