Gedurfd intelligent
Maarten van der Graaff (1987) heeft twee dichtbundels op zijn naam; Vluchtautogedichten, waarvoor hij de C. Buddingh’-prijs in ontvangst mocht nemen en Dood werk waarmee hij de J.C. Bloem-poëzieprijs in de wacht sleepte. Zijn debuutroman Wormen en engelen verscheen in 2017 bij Atlas Contact.
Van der Graaff groeide zelf op in een gereformeerd gezin op Goeree-Overflakkee, waar een groot gedeelte van zijn debuutroman zich afspeelt. Door het Flakkeese dialect te gebruiken in zijn roman benadrukt Van der Graaff het verschil tussen de plek waar hoofdpersonage Bram opgroeide en de plek waar hij als student later terechtkwam, de overkant, Utrecht. Een clichéverhaal loert op de achtergrond, de zoektocht, het studentenleven, het afzetten tegen de afkomst, het opgroeien.
Verfrissend genoeg ziet Van der Graaff, of in elk geval zijn hoofdpersonage, deze valkuilen zelf ook.
"Een jeugd op het platteland, in de gereformeerde kerk, gevolgd door de trek naar de stad. Secularisatie voor seculieren verklaard. Het is een bekend Nederlands recept: verwijdering van ouders en familie, heimwee vermengd met triomf, ontluikend kunstenaarschap (onbegrepen in de oude kring). Dan dient een nieuwe familie van interssante vrienden en geliefden zich aan, seksuele emancipatie en opwaartse mobiliteit volgen, gesymboliseerd door muziek, feesten, romans, exposities, films. De ontwikkeling richting een groter individualisme is voltooid."
Dit zelfbewuste metaniveau maakt de debuutroman interessant en zorgt voor veel mooi inzichten in het leven als individu en in de huidige Nederlandse maatschappij.
Origineel is het om geloof zo’n groot thema te maken in een roman die zo duidelijk een product van deze tijd en cultuur is. De christelijke cultuur en kerkgeschiedenis en citaten uit de Bijbel tegenover, maar net zo goed in samenspraak met, verwijzingen naar hedendaagse literatuur en cultuurfilosofen of kunstenaars. Een kijk op geloof met oprechte interesse, kritisch maar niet veroordelend, positief maar zeker niet verheerlijkend.
“De zelfvernedering van gelovigen, die verborgen kracht van de verachte Jehova’s getuige die toch weer bij het volgende huis aanbelt, is iets oneindig aanstootgevends en krachtigs.”
Intelligent dus, ook in de manier waarop het verhaal gestructureerd is. Er is sprake van een grove chronologische lijn, maar daarbinnen vinden verschillende kleine sprongen in de tijd plaats. Het houdt de lezer bij de les, maar voegt ook toe aan de vlotheid van het verhaal en stoort niet.
Wormen en engelen is een bijzonder debuut, geschikt voor iedereen die van filosofische overpeinzingen, een analytische blik op de wereld om ons heen of een uiteenzetting van het Christelijke geloof in Nederland houdt. Van Van der Graaff kunnen we nog veel leren.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?
Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.
Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.
Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.
Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.
Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!
Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.
Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft
In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.
De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.
Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.
Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.
De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?
Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.
Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.
Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu
Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?
Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.
Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur
