Staat als een huis

De eeuwige zoektocht van de mens naar zijn plaats in het leven staat centraal in deze gevoelige roman. Vera en haar moeder ontsnappen aan het geweld van de Tweede Wereldoorlog, om de rest van hun leven als buitenstaander behandeld te worden. Zestig jaar later zijn Anne en haar zoontje Leon de vluchtelingen die hopen op een beter leven. De rode draad doorheen dit verhaal is het oude huis waarin beide generaties vluchten, zoeken en uiteindelijk thuiskomen. Zoals het opschrift boven het huis in kwestie: ‘Het huis is het mijne en toch niet het mijne, wie na mij komt, noemt het ook nog het zijne.’  

Dörte Hansen (1964) studeerde meerdere talen waaronder Keltisch en Fins. Ze werkte als journaliste voor verschillende radiostations en tijdschriften. Haar debuut stond wekenlang op nummer één in de bestsellerlijsten in Duitsland, verkocht reeds meer dan 400.000 exemplaren en is tot nu toe meermaals in de prijzen gevallen. Hansen beheerst haar vak, en Het oude land is daar het bewijs van. In een luchtige stijl behandelt ze zware onderwerpen zoals integratieproblematiek, zonder te vervallen in sentimentaliteit of clichés, en levert ze een werk af dat bij een breed publiek in de smaak zal vallen.  

De roman schommelt tussen heden en verleden, en vangt aan in 1945 wanneer Hildegard en haar dochter Vera opgevangen worden in het oude huis, maar waar de verbitterde Ida en haar door de oorlog getraumatiseerde zoon hun allesbehalve een thuis bieden. Hildegard laat haar dochter achter en verhuist naar Hamburg, waar ze een nieuw gezin sticht.  

In het heden ontmoeten we Anne. Ook zij is een eiland, heeft zich nooit kunnen wortelen in de hippe buurt Hamburg-Ottensen, en vindt geen aansluiting bij de alternatieve ouders wiens kinderen ze muziekles geeft. Met rake observaties, en een flinke dosis cynisme vat Hansen de sfeer van deze generatie.  

‘De kinderen die naar haar cursussen kwamen, konden er niets aan doen dat ze Clara-Feline of Nepomuk heetten, dat hun ouders hen als kampioensbekers door de straten van Ottensen droegen en van het ene voorschoolse traject naar het andere meetroonden.’  

Plots geconfronteerd met het overspel van haar partner vlucht Anne met haar zoontje weg uit de stad, en vindt een onderkomen bij Vera. In het huis blijkt dat beide vrouwen meer gemeenschappelijk hebben dan ze aanvankelijk dachten. Hansen verbloemt haar kritiek op het zogenaamde ‘plattelandstoneel’ hoegenaamd niet. Ze zet zich af tegen de romantisering van het pure leven op het land, waarbij stedelingen de gevestigde boeren met hun conventionele methodes terechtwijzen om de eerlijke, biologische levensstijl te prediken.  

‘Die verkrampte stadse tuthola’s met hun zingevingscrises jengelden om een aftands rietgedekt huis zoals hun dochters vroeger om een pony. (…) Daarna begonnen ze de bakstenen ruïnes voor een smak geld op te knappen en hun boerentuinen aan te leggen en in de oude stallen keramiekateliers in te richten.’  

Doorheen het boek strooit ze regelmatig met zinnen in het Nederduits, welke jammer genoeg vaak moeilijk te ontcijferen zijn. Dat wordt enigszins gecompenseerd door de vele metaforen en hier en daar erg mooie beeldspraak.  

‘Hildegard werd niet vreedzamer toen Ida Eckhoff onder de grond lag. Haar woede veranderde slechts van richting; hij ging nu ongeremd tegen Karl en Vera tekeer, die in de eeuwige storm steeds schever werden, twee door de wind vervormde mensen. (…) Karl werd niet meer recht. De rest van zijn leven liep hij als een geslagen man, met opgetrokken schouders, alsof hij elk moment met een nieuw pak slaag rekening hield.’  

Het oude land is traag opgebouwd en laat zien hoe mensen worden gevormd en gekleurd door hun verleden. De personages worden talrijk opgevoerd, maar zijn vaak te weinig uitgewerkt, en vormen geen geheel. Het verhaal moet het echter net van deze uitweidingen en momentopnames uit het leven hebben; het hoofdverhaal is immers minder overtuigend en mist net een tikkeltje meer diepgang. Niettemin is dit een geslaagde familiegeschiedenis met een humoristische insteek.