Politiek correct? Nee. Hoognodig? Des te meer.
"Ik zou willen dat de mens vrij was om alles belachelijk te maken en te bespotten (…) Ik kan het niet vaak genoeg zeggen: geen goden meer, Fransen, geen goden meer, tenzij gij wilt dat hun trieste heerschappij u opnieuw in alle verschrikkingen van het despotisme zal storten; alleen gij kunt hen vernietigen door de spot met hen te drijven; alle gevaren die zij met zich meebrengen zullen onmiddellijk hun kop opsteken indien gij een bepaalde waarde aan deze dingen toekent. Sla hun idolen niet in woede neer: verbrijzel ze spelenderwijs, dan zal het vooroordeel vanzelf uitsterven."
Khomeini, Sade en ik vangt aan met dit fantastische citaat van Sade, waarmee Abnousse Shalmani meteen de harde toon zet voor een boek geboren uit frustratie en ontstemming, waarin haar afkeer van de islamstaat van elke pagina spat. Shalmani groeide op in Teheran onder Khomeini, en verhuisde op achtjarige leeftijd naar Parijs. Na haar studies geschiedenis en een korte loopbaan in de journalistiek, debuteerde ze in 2014 met Khomeini, Sade en ik. Het boek leest als een biografie en politiek pamflet, maar is bovenal een sterk pleidooi voor het feminisme en de scheiding van Kerk en Staat.
Wanneer Shalmani twee is, breekt in Iran de Revolutie uit. Onder het strenge bewind van ayatollah Khomeini worden vrouwen in het strakke keurslijf van de islam gedwongen, en verborgen achter de donkere lappen van de wet. Door de pure gelatenheid waarmee vrouwen zich onderwerpen aan dit onrecht, komt de jonge Shalmani in opstand op de enige manier die ze als kind kan bedenken, door zich systematisch uit te kleden op het schoolplein en aldus haar middenvinger op te steken naar Khomeini en de bewakers van de revolutie. De ludieke bewoordingen ‘baardmannen’ en ‘zwartjurken’ geven haar relaas iets luchtigs, maar maken het tegelijk des te schrijnender. Aanslepende gruwelijkheden en de steeds brutalere onderdrukking van vrouwen maken de situatie voor het gezin onhoudbaar, waarop ze het land ontvluchten. Eenmaal bevrijd uit de dictatuur krijgt Shalmani’s aversie van de islam duidelijker vorm, en haar verbolgenheid over de vele vrijwillig gesluierde vrouwen die ze in Parijs ziet, kent geen grenzen.
In de nasleep van de controverse rond De Duivelsverzen van Salman Rushdie, wordt haar duidelijk hoe sterk de kracht van het woord is, en vindt ze uiteindelijk haar eigen stem door haar fascinatie voor de libertijnse literatuur, met name het werk van Sade. "Het voorwerp boek, de handeling schrijven, geduldig lezen zouden mijn wapens worden. En die wapens waren veel effectiever dan me uitkleden."
In een eenvoudige stijl, waarbij ze geen blad voor de mond neemt, pleit Shalmani hard voor vrijheid, democratie en een kritische geest, en vecht ze tegen de onderdrukking van vrouwen die onder de invloed van de sluier hun stem en bestaansrecht dreigen te verliezen. Met quotes die aan je ribben blijven plakken, geeft Khomeini, Sade en ik veel stof tot nadenken. Ze provoceert, maar wie kan het haar kwalijk nemen? In deze radicaliserende wereld, waar het moslimextremisme voortdurend achter de hoek loert, zijn beslist meer luide stemmen als die van Shalmani nodig. "Ik geef niet op, want de baardman die me zover krijgt dat ik zal zwijgen moet nog geboren worden. Zwijgen is zich gewonnen geven."
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Bie Helena
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
