Weten wat je eet: zware kost die je rustig moet laten verteren

De huidige mens heeft het er maar moeilijk mee: diabetes, obesitas, kanker, Alzheimer. We worden weliswaar ouder, maar zijn zeker niet gezonder. Wat is het effect van onze voeding? In Weet wat je eet bijt journalist Daan de Wit zich vast in zo’n beetje elk onderzoek dat hij hierover heeft kunnen vinden. Een gezellig boek is het niet, maar het zal je wel aan het denken zetten over je eigen voedingspatroon.

Een van de uitgangspunten is dat we tegenwoordig als mens last hebben van allerlei ziektes die vroeger helemaal niet bestonden. Het ligt voor de hand dat we de oorzaken in onze huidige voeding moeten zoeken. Maar hoe zit dat precies en hoe moet het dan wel?

Tandarts Weston A. Price had krap een eeuw geleden precies dezelfde vraag. Op zoek naar het antwoord reisde hij de hele wereld over om de gebitten, botten en eetgewoonten van allerlei primitieve stammen te onderzoeken. Hij ontdekte onder meer de positieve effecten van onbewerkte voeding én (voornamelijk) dierlijke vetten. Of eigenlijk ontdekte hij vooral het negatieve effect van bewerkte voeding.

De heilzame werking van onbewerkte voeding is tegenwoordig toch wel gemeengoed. Maar hoe zit het met vet? Op dit punt begint Daan de Wit met het erbij halen van onderzoek na onderzoek na onderzoek en het blootleggen van lobbyisten in de voedingsindustrie. Dat vet slecht is blijkt helemaal niet bewezen. Daarentegen blijkt uit alles dat suiker en andere snelle koolhydraten naar alle waarschijnlijkheid verantwoordelijk zijn voor onze hedendaagse, slechte gezondheid. Dat begint nu ook door te sijpelen in de huidige kopgroep aan wetenschappers op dit gebied. Er is nog een lange weg te gaan, maar langzaam vinden de nieuwste wetenschap en de oudste kennis op het gebied van gezond eten elkaar weer.

Dus vergeet die zes boterhammen per dag; volkoren is net zo slecht als wit, maar om andere redenen. En gepasteuriseerde melk heb je ook helemaal niks aan. En pas op met bepaalde oliën, want daarvan kan je omega 3 en omega 6 uit balans raken. En… in Weet wat je eet komt zoveel aan de orde, dat het je als lezer wat gaat duizelen.

Het stemt ook een beetje treurig. Een breed scala aan heersende adviezen waar jij en ik mee zijn opgegroeid wordt hard onderuit gehaald. Als je het allemaal zo leest, bekruipt je vooral het gevoel dat je hoe dan ook gedoemd bent een snelle dood te sterven. Het boek maakt in die zin eerder angstig, dan dat het verhelderend is. Maar ja, het is wel verfrissend om al die onderzoeken eens op een rijtje te zien. En daar kun je alleen maar je voordeel mee doen.

Mogelijk komt die unheimliche gevoel vooral door de schrijfstijl van Daan de Wit. Weet wat je eet mist een duidelijke kop, midden en staart. Zelfs in het laatste hoofdstuk staan nog alinea’s die qua inhoud niet hadden misstaan in de inleiding. Als lezer ga je niet van probleem, via uiteenzetting naar oplossing, maar word je steeds opnieuw met het probleem geconfronteerd. En dan is er nog het feit dat Daan de Wit zich af en toe niet kan inhouden om denigrerend uit te halen naar bijvoorbeeld ouders die hun baby een lik slagroom geven of pubers die met roze koeken lunchen. Dat schrikt eerder af dan dat het bijdraagt aan het overbrengen van de boodschap.

Gelukkig is er ook goed nieuws. Gezond eten kan werken als medicijn en dus kunnen we onszelf weer redelijk in het gareel eten. Voor de gemakzuchtige (of overweldigde) lezer is er een fijne samenvatting van drie pagina’s waarin puntsgewijs staat hoe je dat kunt aanpakken. Het toverwoord: onbewerkt eten.

Weet wat je eet is confronterend en op sommige momenten bijzonder vervelend om te lezen, zelfs voor iemand die al heel goed op weg is met gezond eten. Zeker geen boek voor beginners of voor de koffietafel. Wel een boek voor wie op zoek is naar verdieping en wetenschappelijke onderbouwing.