Geen bevrijding maar een Hongerwinter
In de serie Leven in bezet Nederland is 1944 zoals de titel aan geeft het jaar van de Verstoorde Verwachtingen. In plaats van een snelle bevrijding na de geallieerde landing in Normandië op 6 juni volgen bizarre maanden waarin verschrikking regeert met als dramatisch slotstuk een Hongerwinter. Jan van Oudheusden en Erik Schumacher geven een gedetailleerd beeld.
Het jaar zet al dramatisch in met 800 doden in Nijmegen als gevolg van een bombardement door Amerikaanse eskadrons die de weg kwijt zijn. De Duitsers verliezen terrein, maar houden veel langer vol dan Nederland in de zomer van dit jaar verwacht. Ze beroven het land van nagenoeg alles wat resteert. Weliswaar neemt het verzet toe, maar dat legt het met een harde kern van 25.000 mensen uiteraard af tegen een nietsontziende vijand. Als het verzet één Duitser doodt, volgt een wraak met het tienvoudige aantal slachtoffers. In plaats van schijnprocessen, die toch al weinig rechtvaardigheid in zich dragen, gelijk de kogel.
De geallieerde opmars wordt door diverse omstandigheden vertraagd met als dieptepunt Market Garden waarbij miscommunicatie de boventoon voert. De vijand krijgt de kans om zich te hergroeperen, houdt verbeten stand. Opnieuw krijgt Nijmegen de volle laag, net als Arnhem. De bevrijding van het zuiden kost immense offers. Zeeland krijgt de volle laag. Het loopt deels onder water. Het ‘Eens zal ook Walcheren in bloei weer staan’ ligt de oudste Nederlanders nog vers in het geheugen.
Voor het minste geringste gaan mensen aan de galg. De voorbeelden van onmenselijkheid stapelen zich in hoog tempo op. Bij de beschrijving ervan draait de maag zich om. In het zuiden heeft de vrijheid een slechte afdronk. Bittere armoede met zelfs stakingen als gevolg het gevoel er niets mee opgeschoten te zijn. De enige troost is dat het boven de rivieren allemaal een graadje erger is. Wrevel over het Militair Gezag dat als een slappe bureaucratische hap de dienst uit maakt en het verzet een toontje lager laat zingen. Complete ontregeling met een zuiden dat vrijt en een het noorden dat lijdt. Arnhem met name, waar van de 24.000 woningen er slechts 145 onbeschadigd blijven. De bevolking evacueert.
‘Het spoor’ danst heel lang naar de pijpen van de bezetter. Als het uiteindelijk staakt, levert dat meer nadelen dan voordelen op. De samenklontering van het verzet in de Binnnenlandse Strijdkrachten gaat gepaard met frustratie bij de Raad van Verzet, de Landelijke Knokploeg en de Ordedienst. De witte boorden in Londen krijgen het voor het zeggen. De mannen die onze vrijheid bevochten, voelen zich aan de kant geschoven. Aandacht ook voor een vorstin die het allemaal niet meer op een rijtje heeft en die de zwakke regering wel even zal laten zien wie de blankste billen heeft.
En dan volgt voor veel jonge Nederlandse mannen na vijf jaar oorlog in eigen land drie jaar Nederlands Indië: 2,5 miljoen slachtoffers van Japans geweld op een bevolking van 50 miljoen. Dat veel mensen desondanks de Jappen het voordeel van de twijfel geven, zegt iets over Nederland als koloniale mogendheid. Beide auteurs bewijzen hun deskundigheid in het verklaren van ontwikkelingen en hun samenhang. Bijzonder beeldmateriaal, waa van veel niet eerder gepubliceerd, zet hun verhaal kracht bij. De lijst van gebeurtenissen achterin het boek is een prima geheugensteuntje.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Dick Van der Veen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
