Vlaamse liefdesperikelen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog

Wellicht meer dan in andere bezette landen ontstaan aan het eind van de Tweede Wereldoorlog in Vlaanderen heftige relaties tussen de lokale schonen en de Engelse bevrijders. In Sweethearts bundelt Dirk Musschoot de voorbeelden. Grote en kleine verhalen die spreken van eeuwige trouw, kortstondige flirts, trouw en ontrouw.

Jonge kerels, die verschrikkelijke dingen meemaken en meisjes die hun jeugd aan de bajonet geregen zien, worden als door magneten naar elkaar toe gezogen. Hormonen laten zich niet bedwingen. Amor op de waakvlam ontbrandt van de ene op de andere dag in alle hevigheid in een tijd dat mensen op die leeftijd nog braaf naar hun ouders luisteren. Maar even niet als de liefde in het spel is. Tijdens de bezetting verstoppen vrouwen hun mannen; na de bevrijding de mannen (veelal vergeefs) hun vrouwen. Amoureuze verwikkelingen die niet zelden gedoopt worden in een kom vol dramatiek. Ga maar na: de talenkennis is aan weerszijden zeer beperkt.

Natuurlijk is de taal van de liefde universeel, maar als het eenmaal ernst wordt, komt er meer bij kijken. Het geloof bijvoorbeeld. Het is de tijd dat ‘Twee geloven op één kussen, daar komt de duivel tussen’ nog volledig opgaat met alle denkbare misère eraan gehecht. De mooiste dag van het leven niet in de kerk, maar in de sacristie bevestigd zien. Meisjes die onbezonnen naar Groot-Brittannië vertrekken, snel zwanger raken en ontdekken dat de bevolking daar als gevolg van de immense oorlogsinspanningen in behoeftige omstandigheden leeft. Zeker niet overal welkom.

Engeland, van grootste schuldeiser in twee oorlogen naar grootste schuldenaar. Rantsoenering tot aan 1954 toe! Musschoot is de denker wel als hij in een van die verhalen constateert dat de jonggeliefden zeker en vast condooms gebruiken, omdat hun eerste kind pas in 1949 geboren wordt.  Alsof de vrije wil en lichamelijk ongerief bij deze mensen geen rol kunnen spelen. Best lezenswaardige verhalen overigens, maar na de zoveelste ontmoeting tijdens een dansfeest weet je het zo langzamerhand wel. Jeugdige overmoed en onbezonnenheid leiden ertoe dat sommige stelletjes tot drie keer toe van België naar Engeland en omgekeerd verhuizen. Grote werkloosheid is daaraan in hoge mate debet.

Jong volk vervult de hoofdrol op een schouwtoneel waar het zonder Musschoot in de plooien van de geschiedenis zou zijn gevallen. Reeksen foto’s jagen het sentiment aan. Jammer dat het van een terugblik niet of nauwelijks kan komen omdat veel van de geliefden bij de start van het onderzoek zijn overleden en de auteur het moet hebben van de (klein)kinderen.

Het boek is niet geschreven vanuit een groot historisch besef. Zie daarvoor de constatering van de schrijver dat de opmars van de geallieerden verkeerd afloopt omdat ze in Arnhem de brug over de Maas niet kunnen heroveren. Je zou kunnen opmerken dat ze daar tot op de dag van vandaag nog naar aan het zoeken zijn. Het strookt niet met de toegezwaaide lof van een schrijver en journalist die origineel onderzoek doet naar historische thema’s. Laten we het er op houden dat een aardig thema onderhoudend is uitgewerkt.  Niet meer en niet minder.