Deelname jonge Nederlanders aan Waffen SS disproportioneel
Het nationale zelfbeeld over de Nederlandse inbreng bij de moordmachine Waffen SS strookt niet met de werkelijkheid. Hoe die er exact uitzag weet niemand anno 2019, maar Evertjan van Roekel komt met gedegen onderzoek een eind in de richting. Jonge Nederlandse mannen, gemiddeld zo’n 23 jaar, hebben de vreselijkste misdaden op hun geweten, ook in het kader van de genocide.
Weliswaar was het vernietigen van het bolsjewisme de voornaamste drijfveer. De Jodenvervolging gold daarbij als een logisch aanhangsel. Voor een minderheid, laat dat gezegd zijn. In het gekleurde beeld wat de schrijver voorschotelt overheerst de tint Veldgrauw. Dat is ook de titel van het boek dat de egodocumenten van negentien Nederlandse vrijwilligers als uitgangspunt neemt. Nee, Nederland was niet het braafste jongetje in de klas. Liefst 75 procent van de joodse bevolking werd in de Tweede Wereldoorlog gedeporteerd. Dat steekt schril af tegen 45 procent in België en de 25 procent in Frankrijk. Met 25.000 vrijwilligers die het raderwerk van de nazi’s hielpen draaien, stak Nederland ook al boven het gemiddelde van Noordwest Europa uit.
De meesten waren niet ideologisch bevlogen. Anticommunistische houdingen, moeilijkheden thuis, armoede bleken zwaarder te wegen. Van Roekel geeft de lezer een baaierd aan informatie, waaruit deze zijn conclusies kan trekken. Gaandeweg duwt hij daarmee vooringenomenheid onder het kussen.
De Wiking divisie bestond uit nietsontziende mannen, Hitler’s puikje van de zalm, waarin Nederlanders de Duitsers verrasten met hun onverschrokkenheid. Ze bleken als soldaten uit het goede hout gesneden, daar waar de Duitsers ze heel lang als inferieur beschouwden. Goed in het weergaloos vermoorden van mannen, vrouwen en kinderen en in hun bijdrage aan het uitroeien van hele Joodse dorpen. Niet zelden gehersenspoeld waardoor grenzen van barbaarsheid gedachteloos werden overschreden en ze bereidwillig meedraaiden aan de knoppen van de moordmachine. De weerzinwekkende daden worden gestaafd met op schrift gezette bekentenissen. Het Vrijwilligerslegioen leverde ook een aandeel, minder groot omdat Wiking al vanaf het begin van Operatie Barbarossa, het binnentrekken van Rusland, was betrokken. De Landstorm als derde poot zat de geallieerden dwars in eigen land, zoals bij de operatie Market Garden.
Noord Nederland leverde procentueel de meeste vrijwilligers in de Waffen SS, met het westen op enige afstand. Er is geen aanvaardbaar sociaal profiel: wel waren alle lagen van de bevolking vertegenwoordigd. Van Roekel neemt geen blad voor de mond. Daar waar SS’ers in de publieke opinie als gewetenloze moordenaars werden neergezet, gold dat niet voor de Cavalerie waarvan Prins Bernhard voor de oorlog deel uit maakte.
Er is een gedetailleerde uiteenzetting van de houding van Binnenlandse Strijdkrachten/Stoottroepen op de landverraders nadat de Britten en Canadezen de bewaking aan de Nederlanders overdroegen. Feiten die tot nu toe onder het tapijt werden geveegd. Het ging er wreed aan toe in sommige Interneringskampen, waar fusillades en martelpraktijken aan de orde van de dag waren. Nederland kneep er een oogje bij dicht, want deze schurken verdienden iets anders. Van Roekel geeft aan hoe SS’ers het zelf beleefden, zwakt het af met verklaringen van andere betrouwde bronnen. Dat de haat van bewakers alle perken te buiten ging, blijkt uit een proces-verbaal van een getuige vastgesteld door een Parlementaire Enquêtecommissie Regerinsgbeleid.
Uiteraard gaat elk vergelijk met de nazipraktijken mank: het werd niet van bovenaf opgelegd en er waren hier geen gaskamers. Door de tu quoque redenering prik je gemakkelijk heen. Het collaboreren met de nazi’s was in Nederland disproportioneel. Met die constatering maakt een auteur zich niet geliefd. Dat was ook niet zijn streven. Hij wilde met zijn onderzoek het zelfbeeld met vergeten realisme bijsturen. Toch ook stelt hij de misvatting aan de kaak dat Nederland te slap was in het bestraffen van landverraders. Op de 100.000 Nederlanders gingen er 1.200 voor korte of lange tijd de cel in, tegen Frankrijk en Denemarken 300 op dat aantal. Je mag er Van Roekel dankbaar voor zijn dat hij zoveel gedegen onderzoek heeft gestopt in een stuk on(der)belichte geschiedenis. De resultaten ervan zijn zeer overtuigend.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Dick Van der Veen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
