Een ambitieus project
Hoe te leven in tijden van grote veranderingen? Als mens in een door technologie gedetermineerde wereld, waarin we massaal verslaafd zijn geraakt aan onze smartphones. In tijden waarin het gezag van de traditionele elite afbrokkelt en de stem van het volk steeds luider klinkt, vooral op social media. Of zijn het in werkelijkheid de grote technologiebedrijven die de agenda bepalen? Het zijn relevante vragen die S (officieel: Sep, maar iedereen noemt hem ‘es’), een onderzoeker van begin 30 intensief bezighouden.
In Explicador, de debuutroman van Sander Pleij (1970) volgen we S op de ‘Glorieuze Dag’ waarop hij de laatste hand legt aan een baanbrekend manifest.
S wil het geheim van de menselijke creativiteit openbaren. Ontrafelen wat de mens uniek maakt. Niet gedreven door data, statistieken en algoritmen, maar juist gebaseerd op de ideeën van filosofen, schrijvers en kunstenaars. Pas wanneer de essentie van het menszijn vastligt kan worden overgegaan tot de ontwikkeling van een humaan computerbrein: een robotmens.
De vooraankondiging van een manifest waarin één van de meest existentiële vragen wordt beantwoord roept uiteraard hooggespannen verwachtingen op. In het licht van deze ambitie houdt Pleij zich uitstekend staande. Hij werpt interessante vragen op, introduceert nieuwe ideeën en schrijft op een vlotte, toegankelijke manier waardoor iedereen de materie kan begrijpen.
Hoofdpersoon S komt aanzienlijk minder capabel over. Hij zou een interessante vrije geest kunnen zijn, maar gedraagt zich eerder als een perverse figuur. De manier waarop hij met zijn halfzusje Ster omgaat is ronduit immoreel. Daarnaast komen zijn jeugdherinneringen, die als flashbacks in het verhaal zijn verwerkt, meestal niet boven het poep- en seksniveau uit. Desondanks waant S zich ‘de opoffering zelve’ en ‘een soort cyborg’.
Ondanks alle commotie rondom S, is de meest in het oog springende verhaallijn toebedeeld aan de Vlaamse dichter Paul van Ostaijen. Zijn vertrek naar Duitsland aan het einde van de Eerste Wereldoorlog is buitengewoon gedetailleerd en levendig uitgewerkt. Pleij excelleert eveneens in de passages over het samenspel tussen kunst en techniek.
Het uiteindelijke manifest maakt de grootse verwachtingen niet waar. Dat is jammer, maar niet onoverkomelijk. Het ontbreken van een allesomvattend antwoord biedt uiteraard juist ruimte om zelf na te denken over wat ons tot mens maakt. Om een beroep te doen op onze menselijke creativiteit en verbeelding; precies dátgene waar het in Explicador om draait.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Doortje
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
