Het China van weleer beeldend beschreven

Rechter Tie en zijn gezelschap overnachten tijdens een stormachtige nacht in De Morgenwolken, een taoïstisch klooster. Daar zijn eerder drie meisjes dood gevonden. Ook nu gebeuren er onheilspellende en onverklaarbare dingen. Tie en zijn rechterhand Tao Gan hebben het vermoeden dat de kloosterlingen iets achterhouden. Ze gaan op onderzoek uit en ondervinden daarbij tegenwerking van de prior en de abt. Tie gebruikt al zijn scherpzinnigheid om het mysterie te ontrafelen.

Sinoloog Robert van Gulik (1910-1967) baseerde zijn beroemde personage Rechter Tie op de historische magistraat Di Renjie, die in de T’ang-dynastie van het oude China leefde (630–700 na Chr.). Hij was rechter, maar tegelijkertijd ook stadsbestuurder en hoofd van de politie, en loste meerdere misdaden op. Van Gulik schrijft zeer beeldend, waardoor je je als lezer in het China van weleer waant. Hij heeft oog voor details, beschrijft de omgeving, de karakters en de interactie tussen de mensen zeer gedetailleerd. De omgangsvormen vormen een belangrijk onderdeel van Van Guliks verhaal. Tie is vrij formeel in de omgang en in al zijn observaties staat wel iets over het gedrag van de ander te lezen. Van Gulik beschrijft niet alleen, maar laat dit ook in zijn taalgebruik terugkomen. "De rechter nieste [...] en zei minzaam: 'Ik ben u uiterst dankbaar voor uw inlichtingen'." Formele en alles zeggende woorden als ‘verheven persoon’ zetten dit kracht bij.

Het boek is in 1963 geschreven en doorspekt met ouderwets taalgebruik. Deze herziene uitgave in hedendaags Nederlands is zonder meer beter te lezen dan het origineel. Ter vergelijking: in de originele uitgave lezen we "het laat me geen rust", in deze editie "het laat me niet met rust". "Uedelachtbare" is vervangen door "edelachtbare". Door de oorspronkelijke uitgave te hertalen is het boek toegankelijk gemaakt voor hedendaagse lezers, zonder daarmee af te doen aan de oorspronkelijke bewoordingen van Van Gulik. Dat zou ook niet mogen, want de zorgvuldig gekozen bewoording draagt bij aan het vormgeven van het karakter van rechter Tie.

Van Gulik schrijft niet alleen beeldend, hij zet zijn verhaal ook kracht bij met illustraties van eigen hand. De tekeningen ontnemen de lezer niet de mogelijkheid in zijn of haar eigen fantasie het verhaal te beleven, maar verduidelijken juist hetgeen de auteur schrijft en geven sturing aan de fantasie. De tekeningen zijn niet detaillistisch, maar wel voldoende uitgewerkt om duidelijk te maken waar het nu over gaat. Van Gulik laat ook met deze illustraties zien een ware China-kenner te zijn.