Helaas meer actie dan psychologisch inkijkje

Natan heeft de moord van acht moeders, die allen ziek waren, op zijn geweten. Hij heeft hiervoor een tbs-maatregel opgelegd gekregen. Therapeut Suus, één van zijn slachtoffers die overleefde, heeft maar één doel: wraak nemen. Wanneer zij in de tbs-kliniek waar Natan verblijft komt te werken, ziet ze haar kans schoon. Maar Natan komt waarschijnlijk vervroegd op vrije voeten. Zijn advocaat Reinier, die hem destijds verdedigde en hem nog steeds bijstaat, komt in zijn dossier tot een gruwelijke ontdekking. Reiniers vrouw Hannah, ooit bestsellerschrijfster, die nu te kampen heeft met een writers block, ziet in het verhaal van Natan een goed verhaal voor haar nieuwste boek. Ze bemachtigt clandestien het dossier in de werkkamer van Reinier. Ze denkt hierdoor Natan goed te kennen, maar wanneer ze op schrijfretraite gaat in de Ardennen, heeft het er alle schijn van dat Natan juist háár heel goed kent.

Arjan Alberts is door zijn carrière als jurist en inspecteur (o.a. in tbs-klinieken) bekend met alles rondom tbs-maatregelen, wat verwachtingen schept over de insteek van het boek. Het verhaal speelt zich grotendeels af in een tbs-kliniek en draait om tbs’er Natan, maar geeft helaas niet de verwachte inkijk die je zou mogen verwachten. Het blijft allemaal wat aan de oppervlakte. Een aantal interessante feitjes kom je te weten, maar niet meer dan dat. De politieke boodschap van het verhaal, een groot tekort aan personeel en te hoge werkdruk, wat leidt tot onacceptabele toestanden, komt daarentegen wel goed uit de verf. Suus moet, net als andere personeelsleden, als enige personeelslid de avond doorbrengen op de afdeling. Dit voorbeeld maakt het nijpende probleem in de klinieken duidelijk, en geeft natuurlijk ook een mooie aanleiding voor de thriller. Want het kan niet anders dan dat dit misgaat, en het gaat dus ook mis.

Het verhaal van Suus tart te veel de grenzen van het geloofwaardige. Wanneer ze bijvoorbeeld alleen op de afdeling is, volgt een zeer vernederende confrontatie met een tbs’er. Geestelijk heeft ze het er wel moeilijk mee, maar het lijkt geen al te grote indruk op haar te maken. Ze gaat door alsof er niks gebeurd is, nergens gaat Alberts uitvoerig in op wat de gebeurtenissen met Suus doen. Hierdoor blijft het een vrij plat karakter, wat helaas ook geldt voor de overige belangrijke personages. Ze komen simpelweg niet goed uit de verf.

Wat dan het meest verrast is dat het een heel kort verhaal is. Het zijn zeer korte hoofdstukken, veel bladzijden zijn maar voor de helft gevuld en er zijn genoeg pagina’s met maar enkele regels tekst. De hele korte hoofdstukken hebben allen de naam van één van de hoofdpersonages: Hannah, Suus of Reinier. Alledrie zijn dit palindromen. Onduidelijk blijft of dit gewoon een grapje van de auteur is of een diepere betekenis heeft. Soms hebben twee hoofdstukken na elkaar dezelfde naam, waardoor de noodzaak van een nieuw hoofdstuk er niet lijkt te zijn. Naast de vele korte hoofdstukken, die het leesritme eruit halen, telt het boek nog geen 300 bladzijden. De vraag die achterblijft na het lezen van Natan Z. is waarom de karakters niet beter zijn uitgewerkt, waarom het verhaal flinterdun is en waarom het einde afgeraffeld wordt.

Alberts heeft zijn kennis verweven in het verhaal, wat onder andere blijkt uit het vakjargon, en weet waarover hij praat over de gang van zaken in een tbs-kliniek. De beklemmende en beangstigende sfeer die er binnen de afdeling heerst is voelbaar in het verhaal.

Al met al een aardig debuut, maar het maakt de verwachtingen niet waar. In potentie heeft het verhaal van Natan Z. heel veel in zich, maar de schrijver lijkt voor de korte sprint in plaats van een fijne duurloop gekozen te hebben.