Saai, saaier, saaist

Een saaiere hoofdpersoon dan Isebrand Schut is nauwelijks voor te stellen. De naam zorgt er al voor dat je een geeuw amper kunt onderdrukken. Echt slaapverwekkend wordt het als je weet dat hij een gesjeesde student en werkloze callcenter medewerker is. Daarbij lijdt hij aan groetvrees: hij weet niet hoe te groeten, wie te groeten of wanneer te groeten. En dat in Groningen, waar vrijwel iedereen iedereen kent. Het gevolg is dat Isebrand straatschuw is geworden. Maar ook thuis, in zijn spaarzaam met tweedehands spullen gemeubileerde appartement in de schaduw van de A-kerk, voelt hij zich bedreigd: door de post in zijn brievenbus. Hij durft die niet te openen. Gelukkig heeft hij voor dat probleem een oplossing gevonden. Hij heeft het zelfhulpgroepje Man & Post opgericht. Regelmatig komen de vier leden bijeen in Isebrand's huis om via een strakke procedure elkaars post te openen en elkaar te helpen de gevolgen daarvan onder ogen te zien.
Op een regenachtige dag krijgt Isebrand bezoek van Cornelis Meckering, organisatie-adviseur te Nieuw Buinen. Hij vraagt Isebrand om hulp bij het openen van een brief van zijn oudste zoon. Als dat afgehandeld is, vraagt hij of hij Isebrand's adres mag gebruiken als papieren vestigingsplaats voor zijn bedrijf. Overbluft stemt Isebrand ermee in. Zo gewoontjes en eigenlijk bijna banaal begint Het boek ont. De spruitjeslucht walmt er vanaf. Maar wat is dit een knap geschreven, ongelooflijk boeiend, en verbluffend geestig verhaal! Personages, opbouw, gebeurtenissen, sfeer, setting, timing, alles klopt. Anton Valens vertelt het verhaal op volstrekt eigen wijze: hij wisselt op een bizarre en toch natuurlijke wijze heel gewoon taalgebruik af met archaïsche woorden en zinnen die werken als literaire porretjes in je zij. En net zoals van een fysieke por in je zij, schrik je even om vervolgens te grinniken. Of je nu wilt of niet. Buitendien heeft Valens ook nog het talent om al zijn personages - van de zwierige Meckering tot de schuchtere Isebrand en van de apathische Boudewijn tot de uitbundige Groningse nationalist Ebel - levensecht en liefdevol neer te zetten. Elke Groninger, nee, iedereen moet dit boek lezen. Om kennis te maken met de Groningse Metro, maar vooral om te genieten en vrolijk te worden van een fantastisch boek.