Niet voor Patricia, Ingrid en Cassandra

Johan Van Overtveldt, is een Belgisch econoom en politicus voor de N-VA, een Vlaams-nationalistische en liberaal-conservatieve politieke partij, die tot 9 december 2018 Minister van Financiën was. Hij nam ontslag op het moment dat de regering-Michel I viel. Op dit moment is hij gemeenteraadslid van Mechelen. Sisyphus achterna is Van Overtveldt’s vierde boek; eerder heeft hij The Chicago School, Maandag geen economie meer?, Het einde van de Euro en Bernanke's test uitgebracht. Kortom, Van Overtveldt heeft achtergrond en ervaring genoeg om zich over het ontstaan en de gevolgen van de bankencrisis te buigen, én om met duidelijke suggesties ter voorkoming van een volgende te komen.  

Van Overtveldt voert in de inleiding Patricia op, normaal gesproken het zonnetje in het bedrijfsrestaurant, die enkele dagen na de val van Lehman Brothers in zijn kantoor verschijnt:  

Rood aangelopen en duidelijk erg nerveus vroeg ze me of ze niet stoorde en even mocht binnenkomen.  

Dat mag ze natuurlijk. Patricia barst vervolgens in huilen uit en vraagt: 'Gaan wij nu alles verliezen? Wat gebeurt er toch met de wereld? Wij hebben maar een beetje spaargeld! En wat gaat er met ons huis gebeuren? En mijn job? En die van mijn man?'   

Nadat Patricia “met hangende schouders en waterige ogen” terug is naar de keuken, overpeinst Van Overtveldt dat zij niet alleen de angst, “ja, zelfs de radeloosheid” vertolkte, en dat duidelijk was dat haar geloof in de bekwaamheid van ‘de elite’ (wie dat dan ook maar zijn) een flinke deuk had opgelopen. Best een slimme meid, die Patricia (in Nederland had ze vast Ingrid geheten), want hoevelen vermoeden een paar dagen na het omvallen van een bank in de VS wat daarvan de verstrekkende gevolgen zouden zijn? Zeer, zeer weinigen, wordt even verderop duidelijk als Van Overtveldt vertelt dat hij tijdens en na de crisis sprak met Geert Noels (macro econoom), Raghuram Rajan (IMF), Nouriel Roubine (professor aan NYU, bijgenaamd Dr. Doom), William White en Claudio Borio (beiden economen verbonden aan de Bank for International Settlements), en zij allen toegaven dat de “uiteindelijke omvang en scherpte van de crisis” hen verbaasd had.  

Na de Inleiding met Patricia (in Griekenland had ze vast Cassandra geheten), volgen er nog vier delen. Het eerste deel, En toen stopte de muziek echt, beschrijft in chronologische volgorde de gebeurtenissen tijdens de financiële crisis, terwijl in het tweede deel, getiteld De vier brandhaarden, ‘de vier stokebranden’ én de oorzaken van eurocrisis nog maar eens op een rijtje worden gezet. Van Overvelt constateert zelf al dat die twee delen nogal een overlap met elkaar hebben, maar dat maakt het natuurlijk niet prettiger lezen. In de laatste twee delen, Zwaar geschut en De bucketlist staat Van Overtveldt eerst uitgebreid stil bij het gevoerde beleid tijdens en na de crisis en hoe die al dan niet hebben bijgedragen (of tegengewerkt) en sluit hij vervolgens af met een opsomming van (beleids)maatregelen die nog op zijn lijstje staan om uitgevoerd te worden om te voorkomen dat dat financiële rotsblok nog eens helemaal naar beneden dondert.

Voor wie is dit boek nu eigenlijk? De eerste doelgroep bevat iedereen die een boek wil lezen waarin weer uitgelegd wordt waar het toch allemaal fout is gegaan, terwijl de tweede iedereen omvat die geïnteresseerd is in meest eerder onderkende aanbevelingen ter voorkoming van een volgende financiële crisis. De tweede groep geïnteresseerden moet daarbij tevens voor lief nemen dat na meer dan 250 pagina’s (rechts liberale) uitleg en (trickle down en vrije markt)ideeën ter verbetering, eerst de black swan wordt opgevoerd om aan te geven dat er ‘natuurlijk altijd iets onverwachts’ kan gebeuren, en vervolgens Donald Rumsfeld wordt aangehaald om duidelijk te maken dat je nu eenmaal niet kunt weten wat je niet weet en dat al het daarvoor vertelde een garantie heeft tot aan de deur. Patricia, Ingrid en Cassandra zullen er echter hun geschonden vertrouwen in ‘de elite’ niet mee terugwinnen.