Onthutsend, eerlijk en moedig

Israël was ooit het beloofde land voor een onderdrukt volk. Nu lijkt het erop dat het onderdrukte volk zelf een ander gebied angstvallig onder controle wil houden. Deze bezette gebieden vormen een bron van verhalen die weinig mensen kennen. Ilana Hammerman probeert door middel van dit boek een bewustwording te creëren en zich te distantiëren van deze situatie.

Deze oorlog is niet mijn oorlog en hij is evenmin die van jullie, de humanisten met de waarden, tot wie ik deze regels richt. Weiger deze oorlog te voeren. In deze omstandigheden moeten jullie weigeren!'

Ilana Hammerman (1944) werd geboren in Haifa, maar momenteel woont ze in Jeruzalem. Ze studeerde Franse literatuur, Engelse literatuur, Franse filologie en geschiedenis aan de Sorbonne in Parijs. Daarna studeerde ze ook nog Arabische taal en literatuur aan de universiteit in Jeruzalem. Ze werkte aan verschillende universiteiten. Van 1985 tot 2012 was ze hoofdredacteur voor Am Oved Publishing House. Als politiek activiste strijdt ze al decennia tegen de Israëlische bezetting van Palestina. Ze ontving verschillende prijzen en onderscheidingen voor haar vertaalwerk, maar ook voor haar activiteiten tegen de bezetting.

Alles is geschreven in de derde persoon enkelvoud, waarbij het zelfstandig voornaamwoord ‘zij’ meestal Hammerman zelf belichaamt. Doordat Hammerman ook soms met ‘de vrouw’ wordt bestempeld, ontstaat er een vorm van afstandelijkheid tot de lezer. Het is net alsof de auteur zichzelf bekijkt als een vreemde en zo ook de acties die deze vrouw onderneemt beoordeelt alsof het niet over haarzelf gaat. De situatie ontvouwt zich langzamerhand en met elke pagina wordt het duidelijker hoe groot de puinhoop is waar Hammerman zich in begeeft. Hoe kan je strijden tegen een systeem dat gemaakt is om anderen bewust te benadelen? Kunnen de kleine individuele overwinningen die af en toe behaald worden, leiden tot een verandering van het systeem?

'De vrouwen wachtten er nog even, maar de vader kwam niet meer naar buiten. Blijkbaar had hij afgezien van zijn plannen om ergens naartoe te gaan, van zijn bezigheden buitenshuis. En het was goed dat hij ervan afzag, want het was beslist geen geschikte dag voor Arabische mensen in Hebron om de deur uit te gaan terwijl Joodse mensen er het Pesachfeest vierden.'

Het onderwerp is geen licht verteerbare kost en dat is dit boek ook geenszins. De houding van Israël ten opzichte van de Palestijnen is op sommige vlakken verbazingwekkend. En dat is bedoeld in de negatieve zin van het woord. De regels worden aangepast om zo nadelig mogelijk te zijn, het netwerk om bijvoorbeeld een gevangene te bezoeken of te proberen vrij te krijgen is een kluwen dat bijna onmogelijk te ontrafelen is en dan is het in dit geval nog een Israëlisch burger die de poging onderneemt. In Een vrouw alleen vertelt Hammerman vele verhalen. Over ontmoetingen, over dilemma’s, over dingen die ze heeft gezien. Elk verhaal is op zijn eigen manier schrijnend. Al lezend krijg je er geen tranen van in je ogen, maar je maag krimpt wel in elkaar.

Ben je al bekend met de politieke en sociale structuur die heerst in dit deel van de wereld of ben je een ‘newbie’ met een gezonde interesse? Het maakt eigenlijk niet uit. De verhalen die verteld worden in Een vrouw alleen zijn persoonlijk en de wereld waarin ze zich afspelen vormt louter de kapstok om ze aan op te hangen. Toch krijg je een beeld van de kapstok dat je een hele tijd, zo niet voorgoed, zal bijblijven. Het beeld dat Ilana Hammerman heeft van haar land. Een beeld dat onthutsend eerlijk aanvoelt en dat gevormd wordt door een vrouw die haar landgenoten door andere ogen durft bekijken. Een moedig streven naar een betere wereld dat veel lezers zal beroeren.