Een totale beleving

“Wat ik je wil zeggen m’n zoon, is dat wij allebei hebben geleden
Door een ongelukkige samenloop van omstandigheden.”

In 2018 tourde Saman Amini met Samenloop van omstandigheden door de Nederlandse theaters. Eerder was de voorstelling al in een kortere versie te zien op De Parade en toen schreef NRC; “De rijke symboliek en aangrijpende inhoud maken van Samenloop van omstandigheden een van de beste voorstellingen die de afgelopen jaren op de Parade te zien zijn geweest.”

Op zijn elfde komt Amini (1989) vanuit Iran aan in Nederland. Tot zijn zeventiende verblijft hij in AZC’s. Stichting de Vrolijkheid organiseerde activiteiten voor jongeren uit de opvangcentra en zo komt hij in contact met theater. Hij ontmoet er de artistiek leider van theatergroep DOX. Als hij acht jaar in Nederland is, gaat hij auditie doen voor de toneelacademie in Maastricht en daar wordt hij aangenomen. Ondertussen werkt hij zelf al zeven jaar voor de organisatie die zoveel voor hem betekende, Stichting de Vrolijkheid. Amini werkt aan muzikale shows en probeert met de Stichting Black Sheep Can Fly (BSCF) jonge, talentvolle performers met diverse achtergronden te ondersteunen. De organisatie wil dat de Nederlandse kunst en media een volwaardige afspiegeling van de Nederlandse samenleving zijn en dat onderbelichte verhalen een kans krijgen om verteld te worden.

Samenloop van omstandigheden is een boek gebaseerd op de gelijknamige theaterproductie. Het gaat over vluchten naar een ander land, maar ook over vluchten van je eigen problemen. Thema’s als drank, drugs, oorlog, liefde en gezin worden behandeld op een intrigerende wijze. Als je na het dichtslaan van het boek moet vertellen wát je precies hebt gelezen, is dat een heel moeilijke opdracht.

Zelden ontdek je pareltjes zoals Samenloop van omstandigheden die je een ander universum laten beleven. De woorden dreunen door je hart en ziel. Dat komt door de gebruikte taal en de manier wáárop die gebruikt is. Het ritme in de teksten is dwingend en de inhoud komt hard aan. Amini is een kunstenaar en wordt ondersteund door een andere kunstenaar, Tom Jager. Zijn illustraties dragen de sfeer die Amini met de woorden schept. Beklemmend, onvolledig, gebroken, melancholisch. Dit zijn de woorden die opkomen bij het doorbladeren van het boek en het bekijken van de zwart-witte illustraties. Sommige spreads bevatten veel tekst, andere bevatten alleen een beeld. De combinatie is perfect in balans en met momenten is het verhaal hartverscheurend of juist hoopvol.

“Vandaar dat ik deze brief begon te schrijven aan jou, kleine.”

Amini vertelt het verhaal aan een ‘kleine’. Het moment dat je als lezer tot het besef komt wie die kleine is, voelt het aan alsof het kaartenhuis in je binnenste in elkaar stort. De klap waarmee het de grond raakt, is oorverdovend en alles komt in een ander perspectief te staan. Ineens is het geen verzonnen verhaal meer, maar de harde realiteit. De grens tussen fictie en non-fictie is doorheen het boek wazig. Alles kan waargebeurd zijn en tegelijk verzonnen. Toch is de kern akelig actueel en zet Samenloop van omstandigheden de lezer aan tot nadenken. Het is een boek om te lezen en te herlezen. Tot de teksten blijven kleven aan je binnenste en je de beelden kan dromen. Amini maakt een statement in een kunstvorm die literatuur overstijgt. Een totale beleving die je wereld verandert.