Originele, intellectueel gelaagde detective

Om bij Geest & Beest van Marianne Vogel meteen maar met de deur in huis te vallen: het is op de eerste plaats een echte must voor elke Duitsland- en Berlijn in het bijzonder-liefhebber. Perfect voor wie zich interesseert voor de Tweede Wereldoorlog en de emotionele nasleep ervan. Algemeen beschouwd valt het boek onder het detectivegenre, waarin het speurwerk anno 2018 heerlijk 'oldskool' ondersteund met moderne fratsen wordt verricht.

Deze als Berlijnse thriller bestempelde detective is het vierde deel dat verschenen is over het Nederlandse speurdersduo Fritz Arends en Sofie Bank, werkzaam voor het Amsterdamse recherchebureau Brill. Fritz en Sofie zijn een stel, circa 40 jaar oud (de indicaties wat betreft hun leeftijd zijn helaas niet helemaal eensluidend), en hebben in Berlijn al het een en ander achter de kiezen. Belangrijke vermelding; ze ondernemen zo'n beetje alles op de fiets. Hun persoonlijkheid in het kort: Fritz is dol op zijn katten en de Duitse dichter Goethe, breit graag Noorse truien, maar is verder echt géén geitenbreier. Sofie, de ik-verteller, van oorsprong Duitse en op haar veertiende naar Nederland verhuisd, is nogal wars van karakter en zit een beetje in de knoop met zichzelf. Ze vraagt zich namelijk af wat het pas ontdekte Stasi-verleden van haar vader voor invloed heeft op haar eigen karakter en gedrag.

En precies dat is een belangrijk thema in deze thriller. Als Fritz en Sofie het in de WOII uit Leiden gestolen inktstel dat ooit van Goethe was moeten terugvinden in Berlijn, ontmoeten zij de kinderen van Stock. Stock was een oud SS-er, wiens dubbelleven in 1995 in het programma Brandpunt werd doorgeprikt. Iets dat trouwens gebaseerd is op de werkelijkheid, zoals veel meer (specifieke) gebeurtenissen in het boek. Alles wordt geheel verklaard en verantwoord door Vogel in haar nawoord. Stocks nazaten, de inmiddels zeventigplussers Sigrid, Emil en Leo, zijn gebrouilleerd door hun trouw aan dan wel afkeer van hun vader. Bovendien worden de drie verguisd door de samenleving. Het blijft onmogelijk te bevatten, dat de mens, gezegend met zijn verheven geest en het vermogen tot het creëren van prachtige dingen, tegelijkertijd in staat is zich te gedragen als een beest. Hele volksstammen uitroeit, of mensen veroordeeld op daden die zij niet zelf hebben begaan. 

Je zou het niet verwachten van zoiets als een eenvoudig inktstel, maar het ding drijft de gemoederen hoog op en de speurders bijna tot wanhoop. Terwijl Sofie en Fritz aanknopingspunt na aanknopingspunt afstruinen op de fiets, komen ze geen stap verder. Gevalletje zoeken naar een speld in de hooiberg... en dan is het maar de vraag of het voorwerp niet vernietigd is. De tijd die zij in Berlijn doorbrengen lijkt -mede door het fietsen!- bedrieglijk gemoedelijk, als in een tijdsvacuüm, maar om diverse redenen neemt de tijdsdruk steeds meer toe. Niet in de laatste plaats doordat de Stocks één voor één onder verdachte omstandigheden sterven.  

Geest & Beest is een uiterst originele, intellectueel gelaagde thriller waarin de bijzonderheden zich bevinden in de kleine dingen. Net even anders dan anders, hoewel zonder overdreven opsmuk of gekunsteldheid. Van de gierende-banden-achtervolging in een geleend schildersbusje tot en met Leo's gepassioneerde taart(mes)bedreiging, het komt allemaal moeiteloos binnen en treft zijn doel. De enkele Germanismen (bijvoorbeeld in de zin "Het waren eenduidig geen rechercheurs, Sofie") bewijzen dat de auteur lange tijd in Duitsland woonde en weet waar ze het over heeft. Zelfs het isbn-nummer getuigt van "Duitse Gründlichkeit'. Nog zo'n klein, grappig toegevoegd detail: het toont de bekende skyline van Berlijn. Toll.