Boeiende reis door twintig eeuwen Vlaamse geschiedenis

Een stuurgroep van tien historici, journalisten en schrijvers kreeg de aartsmoeilijke taak Wereldgeschiedenis van Vlaanderen samen te stellen, naar het voorbeeld van L’histoire Mondiale de la France. Op basis van een aantal criteria werden 81 bijdragen geselecteerd, geschreven door een zeventigtal historici, onderzoekers en schrijvers. Men wilde nieuwe en kritische inzichten leveren, een divers beeld van de Vlaamse geschiedenis schetsen en voor de nodige gelaagdheid zorgen. Wat betekenen vandaag de dag begrippen als identiteit, natievorming en herkomst? Wat zijn de invloeden van buitenaf die het kleine Vlaanderen doorheen de tijd gekleurd hebben? Hoe werd er omgegaan met positieve en negatieve omstandigheden, met verandering? De geselecteerde stukken moesten blijk geven van gedegen onderzoek en als het even kon vertelplezier uitstralen. Een centrale rol in het boek is weggelegd voor de vervlechting van Vlaanderen met de wereld.

Wereldgeschiedenis van Vlaanderen begint meer dan twintig eeuwen geleden met Julius Caesar en de Galliërs. Romeinen, Franken, Alemannen en Visigoten, ze komen allemaal langs, net als later de gilden, de aartshertogen en vorsten. Er is aandacht voor de Beeldenstorm, de Oost-Indië-vaart, namen als Pieter De Coninck en Jan Breydel. Al heel vroeg is er de fameuze taalstrijd, die de dag van vandaag nog altijd aan de gang is.

Veel aandacht voor de economische positie van Vlaanderen, bij uitbreiding Belgïe. Textiel en steenkool, het zijn maar enkele van de sectoren waarin het land uitblonk. Interessant hoe de kern van de activiteit zich steeds verplaatste. Het boek doet niet alleen verslag van de successen, ook de minder rooskleurige momenten worden niet geschuwd. Hoe later in de tijd we komen, hoe meer aandacht voor de politiek; het Vlaams-nationalisme, de Europese Unie, de ontwikkelingen in Belgisch-Congo, het komt allemaal aan bod.

Gelukkig is er meer, veel meer dan de traditionele, bijna verplichte informatie.  Het boek heeft een breed en gevarieerd aanbod van onderwerpen en biedt daardoor een grote waaier aan inzichten. Dingen worden kritisch en vanuit verschillende perspectieven bekeken. Sommige eeuwen zijn nadrukkelijker in beeld dan andere, wat alleen maar logisch is. Eens te meer blijkt dat de geschiedenis zich herhaalt, zo is bijvoorbeeld de vluchtelingenstroom die een paar jaar geleden begon niet de eerste die onze regio kende. Leuke anekdotes, infootjes en verrassende onderwerpen geven schwung aan het boek. Wat te denken over de Vlaamse bijenteelt, de aardappelcrisis en hypnosewet, om maar iets te noemen. Aandacht ook voor Test-Aankoop, welke Vlaming kent het niet?

De 81 hoofdstukken zijn chronologisch opgenomen in het boek, maar los van elkaar te lezen. Wie wil kan dus zijn eigen reis door het boek ondernemen. Achteraan zijn immers twee registers opgenomen, een op naam en een ander op thema. Het kan bijna niet anders of iedereen met een beetje interesse of liefde voor de vaderlandse geschiedenis, zal van het boek genieten. Elke bijdrage eindigt overigens met een paar literatuurverwijzingen voor wie meer wil weten, voetnoten zijn er bijgevolg niet. Sommige hoofdstukken kennen een overdaad aan namen die niet iedereen meteen kan plaatsen. Dat zijn de ietwat taaiere stukken, gelukkig niet zeer talrijk in dit lijvige boek.

Wereldgeschiedenis van Vlaanderen kende een mooie start in De Standaard (Vlaams dagblad). Naar aanleiding van de honderdste verjaardag van de krant werden de lezers eind 2018 zes weken lang getrakteerd op een selectie bijdragen uit het boek. Het is niet geheel toevallig dat De Standaard daarin genoemd wordt als eerste Vlaamse kwaliteitskrant. Met de publicatie van het boek werd een prachtig vervolg aan het project gebreid, een dat in geen enkele (Vlaamse) boekenkast zal misstaan.