Protagonisten blijven fors nazinderen

Na twee succesrijke romans en een autobiografische novelle, is het nu de beurt aan De hemel verslinden om de bankrekening van Paolo Giordano (1982) extra aan te dikken. In dit boek kruipt de Italiaanse gelauwerde auteur onder de huid van een vrouwelijk hoofdpersonage.

De veertienjarige Teresa beleeft elk jaar haar zomervakantie samen met haar vader op de masseria (boerderij) in Speziale, waar ook oma woont. Een dorpje op het Italiaanse platteland, ver weg van thuis in de drukke stad Turijn. Haar rustige en saaie vakantieleventje verandert helemaal, wanneer ze kennismaakt met drie jongens. Nicola, Tommaso en Bern zijn drie halfbroers die onder één dak wonen. Ze worden opgevoed door Nicola’s fanatiek religieuze ouders. Al vanaf de eerste ontmoeting ontstaat een bijzondere aantrekkingskracht tussen Teresa en de eigenaardige, koppige maar wel aantrekkelijke Bern. Het begin van een innige eerste liefde, die echter niet blijft duren. De kinderen worden volwassen en zoeken elk afzonderlijk hun plaats in de moderne samenleving. Het liefdesvuur tussen Teresa en Bern laait opnieuw op, tot het uiteindelijk helemaal uitdooft. Ook de innige kameraadschap tussen de vier jeugdvrienden van toen belandt in woelig vaarwater.

“Want zo ging het in die jaren tussen Bern en mij. We gebruikten steeds minder woorden, maar we waren nog steeds in staat om samen te zien wat zichtbaar was, en ons wat onzichtbaar was in woordeloze eendracht voor te stellen.”

Deskundig ontleedt Paolo Giordano zijn hoofdpersonages, met hun eigen visie op de wereld en tegenstrijdige opvattingen. Grondige psychologische uitwerking is de auteur zeker niet vreemd. Vooral Bern is een complexe persoonlijkheid; hij is de eeuwige zoeker naar eigen idealen. Vindt hij echter wat hij werkelijk wil? Voor zijn naaste omgeving blijft hij ondoorgrondelijk; zelfs de schrijver heeft het hier blijkbaar moeilijk mee. Daarom neemt hij Teresa onder de arm, om haar de rol van verteller aan te bieden. Dankzij haar maak je als lezer deel uit van het intieme groepje vrienden.

Complex is ook het volumineuze epos zelf. Giordano zadelt zijn lezers op met zware thema’s zoals fragiele en onzekere liefde, verschillende geloofsovertuigingen. Andere ernstige onderwerpen zijn bijvoorbeeld menselijke relaties en vriendschappen (en de diverse ontwikkelingsstadia daarvan); ook de dood, milieuactivisme, alternatieve levensstijlen. Een onvervulde kinderwens slokt alles op; in ieder geval de liefde tussen twee mensen. De hemel verslinden is het leven zoals is het is, zelfs binnen een alternatieve samenlevingsvorm. Elkaar vinden en dan verliezen; dit is een belangrijk stuk uit het leven van de passionele, nieuwsgierige Teresa en de koppige idealist Bern.

“De volgende ochtend had de wind de wolken verdreven. Ik verwachtte weer zo’n kleurloze dag, wat gespetter, een landschap dat paste bij mijn verslagenheid, maar nee, de hemel was strakblauw en de zonnestralen, die het landschap kliefden, brachten nieuwe warmte. De eerste lentedag, een week te vroeg.”

Subtiel, lyrisch zelfs, roept Giordano de sfeer van het momentum op en de gemoedstoestand van zijn protagonisten. Hierbij zet hij loepzuivere zinnen neer die steeds toegankelijk blijven; nooit ontaardt hij in majestueus woordgebruik. Zijn passie voor taal is door Mieke Geuzebroek en Pietha de Voogd krachtig vertaald naar het Nederlands.

De hemel verslinden is een roman, waarin vier jonge mensen op zoek moeten gaan naar een levenshouding om zich in de maatschappij te kunnen handhaven. Vooral Teresa en Bern zijn karakters die fors blijven nazinderen. Geniet van het landschap in Zuid-Italië, snuif de plaatselijke geuren op, koester de stilte.