Excentrieke, absurde poppenkast

Hij is auteur, toneelschrijver én succesvol als acteur. Het circus is zijn derde korte roman; een van de delen van – wat men achter de coulissen noemt – de ‘trilogie van het absurde’. Jonas Karlsson (1971) neemt de lezer dit keer mee naar het circus. De schrijver is echter niet verantwoordelijk voor mogelijke ongevallen. Geri de Boer zet een snedige vertaling uit het Zweeds neer.    

‘Pas toen ik op het veld aankwam en opkeek, besefte ik dat het weg was. Het veld was helemaal leeg en het gras stond hoog. Geen spoor van een tent of wagens. Het was alsof het circus daar nooit was geweest.’    

De ik-verteller is een jonge man; hij is een alleenstaande en geobsedeerd door muziek. Hij brengt heel wat van zijn vrije tijd door in de lokale muziekwinkel. Geld verdient hij in een broodjeszaak; verder stapt de man eerder onbezorgd door het leven. Wanneer hij met zijn jeugdvriend Magnus naar een circusvoorstelling gaat, verdwijnt zijn maatje tijdens een goocheltruc. Alsof Magnus is opgelost in het niets; maar kan dit echt wel? Nadien ontvangt de verteller vaak telefonische oproepen van een onbekende, die echter niet spreekt. Alleen de ademhaling van zijn beller krijgt hij te horen. Dan maar wat muziek draaien tijdens de woordeloze ‘gesprekken’. Totdat de raadselachtige man aan de andere kant van de lijn ook antwoordt door een plaat te draaien.    

‘Die avond werd er opnieuw gebeld. Eerst was het weer stil. Alleen die ademhaling. Het voelde aan één kant griezelig en spannend, en aan de andere kant een beetje stiekem.’    

Het circus begint als een alledaagse roman. Tijdens het lezen draait dit evenwel helemaal anders uit. Muziek, specifiek die van de jaren tachtig, speelt een gewichtige rol; in ieder geval als communicatiemiddel. Zijn talloze elpees dienen als een handig hulpmiddel om de protagonist enigszins uit zijn isolement te halen.    

Het circus bestaat uit 46 korte hoofdstukken, of beter gezegd: uitgewerkte fragmenten. Karlsson hanteert een ongecompliceerde stijl en taal; dit alles bevordert de leessnelheid. Glasheldere zinnen en korte dialogen verhogen dan nog eens extra de vaart. Je hebt het boek zo uit, maar let wel op: je mag zeker niets missen van het totale spektakel! Zowel het heden als de terugblikken naar de jeugdjaren van de twee vrienden komen duidelijk ter sprake. Een excentriek verhaal, waarbij de lezer zich afvraagt of hij is beland in een integrale waanvoorstelling. De apotheose is unheimisch; een briljante vondst van de auteur.    

Stap bij voorkeur helemaal blanco in het boek en laat je – al dan niet aangenaam – verrassen door de hersenspinsels en de ‘poppenkast’ van Jonas Karlsson.