Terug van weggeweest

Peter Høeg (1957) werd vanaf 1994 wereldberoemd met zijn roman Smilla’s gevoel voor sneeuw. Er volgde al snel een verfilming, nadien bleef het heel lang stil. Pas in 2006 verscheen Høeg opnieuw aan de oppervlakte met De stilte en het meisje. Kan deze Deense auteur dit keer met Het effect van Susan de wel erg hoge verwachtingen inlossen? Is hij nu echt terug van helemaal weggeweest?

Susan Svendsen is een natuurwetenschapster met een bovennatuurlijke gave. Ze ontdekt met haar man Laban en de twee kinderen een geheim genootschap, de zogeheten Toekomstcommissie. Politici en wetenschappers gebruiken de kwantummechanica om te voorspellen wat er wereldwijd zal gebeuren. Dit obscure clubje deinst voor niets terug. Samen met haar zoon en dochter gaat Susan door hete vuren. In India gaat het helemaal mis en belanden Susan en haar familie middenin een hevig machtsspel. Tot een Deense regeringsambtenaar voor de redding zorgt; er is echter één voorwaarde: Susan moet haar bijzondere gave om het gedrag van mensen te beïnvloeden optimaal benutten. Ze kan immers mensen ongedwongen de waarheid laten vertellen. Ze moet achterhalen wat het doel is van de Toekomstcommissie en de overlevenden van het genootschap terugvinden. Gelukkig kan Susan rekenen op de hulp van Andrea Fink, haar leermeesteres en grote voorbeeld. Maar is deze redster in nood wel helemaal te vertrouwen?

“Herinneringen komen vaak in een pakket, als een herinneringskwantum. Ik herinner me dit alles als Laban mijn benen streelt en vraagt wanneer het mis is gegaan. Ik weet dat de herinneringen op hetzelfde moment, op dezelfde manier bij hem bovenkomen. Hij vraagt het niet om een antwoord te krijgen. Hij vraagt het om steun te krijgen om te kunnen verdragen wat we allebei weten. Sinds die avond heeft er altijd een fluistertoon onder onze relatie gelegen. Zo zacht dat we het bijna niet hoorden: wat is de prijs voor het misbruiken van een speciaal talent?” Susan is de heldin, ze staat niet alleen in het epicentrum van dit verhaal maar speelt eveneens de rol van verteller.

De spanning die Høeg in dit boek oproept en ook aanhoudt, tilt deze roman naar een hoog niveau. Een mysterieuze verhaallijn en ingenieuze plotwendingen verfraaien het geheel. De korte zinsbouw verhoogt alleen maar het spanningsveld. Als lezer volg je de erg gecompliceerde missie van Susan, waarbij je snel merkt dat ze in het epicentrum van een grimmige machtsstrijd gaat belanden. Je begrijpt al vrij vroeg hoe dit verhaal in elkaar zit, maar je moet bij de les blijven.

Het effect van Susan is een verhaal over hoe dingen totaal verkeerd kunnen gaan. Een schrikwekkende vertelling over een realiteit die nooit zou mogen plaatsgrijpen. In een schrijfstijl waarin de auteur korte zinnen gebruikt als wapen, krijgt de lezer een vulkaanuitbarsting op zijn hoofd, waarbij de spanning en de druk onophoudelijk worden opgevoerd. Dit is een avontuurlijke roman, voorzien van een dystopische verhaallijn en de scherpe randjes van een thriller. Tevens hangt boven dit boek een nevel van sciencefiction.

Een diepgaande, veeleisende roman waarin je bijvoorbeeld geconfronteerd wordt met verwarrende passages die het lezen niet vergemakkelijken. Als geen ander weet deze schrijver verschillende genres met elkaar te mixen. Zonder hier verder op in te gaan, anders wordt de plot vrijgegeven, is dit boek toch eerder een eco-thriller.

Peter Høeg is met Het effect van Susan wel degelijk terug van weggeweest. Uiteraard verwacht men wel dat hij voortaan constant zal blijven bevestigen.