Fortissimo, beladen en emotionele historische roman

Wanneer is Arthur Japin (1956) op de top van zijn kunnen? Als hij een historische roman schrijft, niet? De gevleugelde, zijn vorige boek, werd genomineerd voor de Hebban Award voor beste roman van 2016. Dit keer zet de auteur met Kolja een subliem verhaal neer. In zijn zesde symfonie had de befaamde componist Tsjaikovski precies 10 minuten en 39 seconden nodig om zijn muziekwerk te laten ontploffen. In Kolja – het hoofdpersonage heeft werkelijk bestaan - gebeurt dit vanaf het allereerste hoofdstuk.

Oekraïne, 1875. Officieel heet hij Nikolaj Hermanovitsj Konradi; men noemt hem gewoonweg Kolja. Hij is acht jaar oud; een angstige knaap die geen contact maakt met anderen. Hij heeft geen enkele notie van taal en leeft in een eng isolement. De eenzame jongen is immers doofstom. De gebroeders Pjotr Iljitsj en Modest Tsjaikovski redden hem, bevrijden hem ook uit zijn cocon door vaak samen te reizen door Europa. Modest is zijn voogd en tevens leraar; hij leert zijn beschermeling liplezen en spreken. Ook maakt Kolja kennis met het fenomeen liefde. De wereldberoemde componist Pjotr Iljitsj Tsjaikovski komt op een dubieuze manier aan zijn einde, in 1893. Het laatste wat hij doet: een brief schrijven aan Kolja. Deze laatste is intussen een volwassen man en heeft zo zijn twijfels over de officiële versie van Tsjaikovski’s dood. In Sint-Petersburg worden verschillende verhalen verteld over de doodsoorzaak van de componist. Kolja wil in ieder geval de geruchtenmolen stoppen en de juiste toedracht kennen. Zal hij het mysterie kunnen ontrafelen?

Pjotr Iljitsj zou gestorven zijn aan cholera, na het drinken van besmet water. Anderen veronderstellen dan weer dat hij zelfmoord heeft gepleegd, om een groot schandaal te voorkomen. De onderdrukte homoseksualiteit van Pjotr heeft hem constant erg gehinderd. Meesterlijk, hoe Japin de tegenstrijdigheden en twijfels weergeeft over de werkelijke doodsoorzaak van de componist. Tevens beleef je vol verwondering de jeugdjaren van Kolja; je wordt hierbij begeleid door een bijzonder creatieve en enthousiaste schrijver. De beladen muziek van Tsjaikovski weerspiegelt zich ook in het boek; in nagenoeg elk hoofdstuk proef je van de emoties. Het historisch getinte verhaal wordt nog eens extra versterkt door de sublieme plot vol spanning.

In flashbacks doorkruis je de levenswandel van Kolja Konradi. Modest houdt een dagboek bij, als een verslag van de belevenissen en de ontwikkeling van zijn jonge protegé. Een sprankelende en overvloedige vertelling, neergeschreven zoals alleen Japin dit kan. De jonge Kolja Konradi – in een glansrol - wordt glashelder getypeerd, met dank aan de dagboekaantekeningen van Modest. Een leven vol muziek, ook al kan Kolja niet horen. De intensiteit en de variaties van de muziek dringen tot hem door via de trillingen die het symfonieorkest veroorzaakt.

Het verhaal heeft duidelijk een link met de actualiteit. De heksenjacht op homoseksuele mannen in Tsjetsjenië is hier niet vreemd aan. Het geheim van deze roman? Japin – de gevleugelde poëet en taalvirtuoos - heeft zich vastgebeten in dit stukje intrigerende geschiedenis, alsook in zijn boeiende protagonist. Een fortissimo, beladen en emotioneel getinte historische roman.