Doe wat met je tijd, voordat de tijd wat met jou doet

Een omslag waarop in rozerode kleuren een supernova lijkt plaats te vinden, waarop een schattig klein blauw vogeltje prijkt en waarin letterlijk gaten zitten, de debuutroman van de Australische prijswinnende journalist Trent Dalton trekt alleen al daarom de aandacht. Binnen korte tijd werden er in Australië van Jongen verslindt heelal (fraaie Nederlandse vertaling door Elvira Veenings) meer dan 100.000 exemplaren verkocht. Het boek kreeg lovende recensies, won al diverse prijzen, zal in meer dan 30 landen verschijnen en gaat verschijnen als tv-serie. Dalton heeft het boek losjes gebaseerd op ervaringen uit zijn eigen jeugd.

Jongen verslindt heelal is een roman waarin niets toevallig is en waarin alles vroeg of laat op zijn plaats valt, hoe onwaarschijnlijk of onbegrijpelijk het soms ook lijkt. Neem bijvoorbeeld de eerste zin van het boek: “Je einde is een dood ornaatelfje.” Deze wat omineuze zin zal uiteindelijk betekenis krijgen en dat geldt eveneens voor bijvoorbeeld de rode telefoon die steeds opduikt maar ook voor tal van andere schijnbaar zijdelings genoemde details in deze prachtige roman. En daarmee komen we meteen bij de enorme kracht van dit boek dat zich niet alleen als een ontroerend en aan het einde zelfs spannend verhaal laat lezen, maar ook als een boek waarin er, zoals het mooie literatuur betaamt, meer staat dan er staat.

De twaalfjarige Eli Bell is een romanpersonage om in je hart te sluiten. Het is een optimistisch en vrolijk jongetje, dat opgroeit met zijn verslaafde moeder, zijn broer August die weigert te praten maar wel teksten in de lucht schrijft, zijn stiefvader die heroïne dealt en zijn oppas Slim, een ex-gedetineerde en crimineel. Hij denkt vanwege het milieu waar hij zich in bevindt veel na over de vraag wanneer je een goed mens bent en hij wil graag journalist worden. Op een kwade dag wordt de moeder van Eli gearresteerd en moet hij met zijn broer onderdak zoeken bij zijn onbekende vader, terwijl hij op allerlei manieren ook nog eens geconfronteerd wordt met allerlei gevaarlijke criminelen en uiteraard ook verliefd wordt.

De ingrediënten van Jongen verslindt heelal zouden geschikt kunnen zijn voor een thriller, maar Dalton heeft er een weergaloos literair verhaal van gemaakt, waarin het verhaal een kapstok is geworden voor een diepere laag. Een thema dat  bijvoorbeeld steeds terugkeert is het verstrijken, versnellen, vertragen en vervliegen van de tijd is.

“Doe wat met je tijd, voordat de tijd wat met jou doet. Voordat hij de rozen in Kanh Bui’s bekroonde tuin op Harrington Street laat verwelken. Voordat hij de verf van Bi van Trans’ gele volkswagenbusje afbladdert, dat net als anders geparkeerd staat in Stratheden Street. Tijd is het antwoord op alles, natuurlijk. Het antwoord op onze gebeden en moorden, onze verliezen en ups en downs, onze dierbaren en doden.”

Jongen verslindt heelal is een fraai geschreven roman waarin alles tot in detail klopt. Naast het karakter van Eli is ook de persoon Slim bijzonder boeiend om te volgen. De hoofdstukken hebben titels die evenals de titel van het boek zelf steeds uit drie woorden bestaan, en ook dat heeft weer een functie. Je moet jezelf wel even de tijd (!) gunnen om ondergedompeld te worden in de wereld waarin Eli zich bevindt, maar wanneer je eenmaal gegrepen bent door dit bijzondere boek is er geen ontkomen meer aan. Voor je het weet ben je beland bij de indrukwekkende ontknoping van het boek, in de wetenschap dat je het gerust nog vaker zou kunnen lezen, omdat er zo veel te genieten valt. Trent Dalton is beslist een schrijver om de komende jaren in de gaten te houden!