Emotionele rollercoaster die je bij de keel grijpt

Vanaf pagina 1 leef je mee met de negenjarige Rita en haar zusje Rosie van vijf jaar, de hoofdpersonen in De verloren kinderen van Diney Costeloe. Hun vader is gesneuveld in de Tweede Wereldoorlog en de enige familie die ze hebben zijn hun moeder Mavis en oma Lily. En ‘oom’ Jimmy Randall, de vriend van hun moeder. Maar deze oom zijn ze liever kwijt dan rijk. De gewelddadige Jimmy mishandelt Mavis en de meisjes en hij dwingt Mavis uiteindelijk om afstand te doen van haar dochters als zij zwanger van hem blijkt te zijn. Als Mavis in het kraambed, zonder dat ze dat beseft, de voogdij overdraagt aan het EVER-Care Tehuis begint voor de meisjes een rampzalig liefdeloos leven met het idee dat ze door hun moeder zijn afgedankt. Wat dat betreft dekt de originele titel The Throwaway Children de lading beter dan de Nederlandse titel. Rita en Rosie beseffen dat ze alleen elkaar nog maar hebben en zelfs dat is nog onzeker. Oma Lily doet er alles aan om de meisjes bij haar in huis geplaatst te krijgen, maar geeft op als ze te horen krijgt dat de meisjes geadopteerd zijn en gelukkig zijn in hun nieuwe gezin. In werkelijkheid zijn ze naar een ander weeshuis gestuurd in het verre Australië waar hun leven zo mogelijk nog slechter en uitzichtlozer is. Het besef dat ze hun moeder en oma nooit meer zullen zien, maakt ze duidelijk dat ze er helemaal alleen voor staan.

Het verhaal komt nog meer binnen als je je realiseert dat deze praktijken geen fictie waren in het naoorlogse Engeland. Kinderen die tijdelijk in een tehuis geplaatst waren kregen te horen dat hun ouders waren overleden, terwijl deze nog springlevend waren. De ouders werden niet op de hoogte gesteld van de migratie van hun kinderen naar Australië, die daar vaak een bijna mensonterend bestaan leden. Costeloe heeft deze kinderen met haar boek De verloren kinderen een stem gegeven. In het boek krijgen Rita en Rosie bijvoorbeeld te horen dat hun oma is overleden, om te voorkomen dat de kinderen contact proberen te zoeken met hun eigen familie.

De schrijfstijl van Diney Costeloe is meeslepend en je voelt bijna de toenemende angst en zorgen van de meisjes, maar ook die van oma Lily die haar dochter meer dan eens probeert te overtuigen om Jimmy te verlaten. Je wordt boos om het onmenselijke gedrag van mensen die beroepshalve voor de kinderen moeten zorgen, maar alleen uit zijn op financieel gewin ten koste van de kinderen die onder hun hoede staan. Costeloe slaagt erin om op overtuigende wijze dit ontroerende verhaal te vertellen zonder te vervallen in melodramatische woorden en zinnen. Dat neemt niet weg dat het verhaal een emotionele rollercoaster is die je bij de keel grijpt.

"Rita werd wakker van haar eigen geschreeuw en ze bleef even op het kleed liggen, badend in het zweet en niet wetend waar ze was of wat ze daar deed. Toen kwam het allemaal terug, de kou, de honger, de dorst, en ze begon onbeheerst te trillen."

Ook de verschillende personages worden goed uitgewerkt en zijn geloofwaardig, zoals bijvoorbeeld het doen en laten van Mavis. Zij vertoont het gedrag van mishandelde vrouwen die telkens maar weer het gewelddadige gedrag verdedigen en de spijtbetuigingen achteraf geloven. Omdat het verhaal vanuit verschillende perspectieven wordt verteld, kom je ook te weten wat de hardvochtige beweegredenen van bijvoorbeeld de sociaal werkster en de medewerkers van het tehuis zijn. Al lezende kan je niet anders dan meeleven met Mavis en oma Lily, maar natuurlijk nog het meest met Rita en Rosie die geen enkele zeggenschap meer hebben over hun eigen leven. Je hoopt zo dat er aan het eind een beter leven aan de horizon gloort voor de meisjes.

Hoewel de opbouw van het verhaal mooi toewerkt naar het plot, komen aan het eind de gebeurtenissen in een iets te grote stroomversnelling en wordt het verhaal iets minder geloofwaardig. Dat is eigenlijk het enige minpuntje, maar omdat je op dat moment al zo door het verhaal gegrepen bent, neem je dat gewoon voor lief. Het enige dat je wilt als je begonnen bent, is doorlezen tot het eind zodat je weet of het uiteindelijk nog goed komt met de meisjes of dat ze onherstelbaar beschadigd zijn en het leven voor hun geen zin meer heeft.