Het gele huis
Jane Gardam (1928) kennen de meeste mensen inmiddels wel van haar veelgeprezen trilogie Een onberispelijke man, Een trouwe vrouw en Laatste vrienden. De roman De dochter van Crusoe wijkt hier in verschillende opzichten van af, maar is op zijn eigen manier aantrekkelijk voor de liefhebbers van Gardam.
“Hier beukte de wind de wolken over de heuvels, het moeras, de duinen en de zee, totdat het huis heen en weer scheen te slingeren als een schip”.
Polly Flint wordt begin twintigste eeuw als zesjarig meisje door haar vader ondergebracht bij twee zussen van haar overleden moeder in het gele huis aan de rand van het moeras en het strand. Daar wonen ook een wat volkse huishoudster en een verzuurde mevrouw Woods. Ze wordt liefdevol opgevangen door de vrolijke Frances en voelt zich geborgen, maar is op haar hoede voor het strenge geloof van tante Mary en weigert het Vormsel. Eigenwijs en kritisch observerend ontwikkelt ze zich aan de hand van de mensen om haar heen en de boeken die ze leest, waarvan Robinson Crusoe haar favoriet is.
Wanneer de meeste bewoners het gele huis verlaten, wordt Polly ondergebracht op het landgoed van een ander familielid. Daar maakt ze kennis met kunstenaars en dichters, onder wie de arme, maar geestdriftige Paul in wie ze iets van zichzelf herkent. Ook ontmoet ze de zoon van de Duits-joodse naburige familie Zeit die cultureel en religieus weinig onderlegd is, maar wel heel hartelijk. Bij terugkeer naar het gele huis wordt ze door een van de wereldvreemde kunstenaars geportretteerd als ‘een jonge vrouw op de drempel van haar leven, maar met een droevig gezicht’.
Wanneer de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, blijft ze alleen met de nieuwe huishoudster achter en houdt zich vast aan haar gewoontes ‘als een kruk om zich op de been te houden’ Haar leven wordt saai en eenzaam. Ze verschanst zich op haar eiland, bestaande uit het huishouden, lezen, vertalen en schrijven. Wanneer beide mannen uit haar leven verdwenen zijn, kiest ze Robinson Crusoe tot haar vreugde en voorwerp van toewijding. Daarbij verliest ze elk gevoel voor decorum uit het oog.
Het verschil met de bekende trilogie van Gardam zit in het lettertype, de opbouw, de indeling en het perspectief. Het lettertype is vrij klein, er zijn geen hoofdstukken, er wordt een chronologische volgorde gehanteerd en de ik-vorm in plaats van een alwetende verteltrant. Er zit minder spanning in en er is minder ironische afstand tussen de verteller en de hoofdpersoon. Hierdoor leest het minder vlot dan de trilogie, maar voor de liefhebbers van Gardams stijl is het nog steeds genieten.
“De koeien keken aarzelend een voor een naar buiten en stapten met bevallige tred de stal uit. Ze schommelden langzaam over het erf en het pad op terwijl ze naar ons keken en ons met bange ogen voorzichtig passeerden. Ze roken warm en melkig en bliezen vochtige rookwolkjes uit hun neus. Over het hele land kraaiden de hanen en de zon vlamde rond en stralend op boven de hooimijten”.
Het Engelse landschap, arme en rijke mensen, en het leven in een wereld vol boeken worden door Jane Gardam treffend in beeld gebracht. Aan de ene kant is het triest om te lezen hoe een jonge, intelligente vrouw door gebrek aan levendige contacten vereenzaamt en verslonst. Aan de andere kant heeft ze genoeg zelfspot om de lezer niet te vervelen. Ze heeft geen geld, slechts een huis vol boeken en een scherp verstand. Dat vormt zowel haar valkuil, als haar redding.
Het gebrek aan een hoofdstukindeling en spannende open plekken kan als een gemis worden ervaren voor wie dat belangrijk vindt, maar er is afwisseling tussen beeldende ruimtebeschrijvingen, rake typeringen van excentrieke mensen, dialogen en handelingen. Tijdens het lezen van deze roman verplaats je je in het Engeland van Virginia Woolf en tijdgenoten. Kortom, voor de liefhebbers van de klassieke Engelse literatuur is er weer een pareltje vertaald.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Inge Deutekom
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
