Keuzes maken in oorlogstijd
Over de Tweede Wereldoorlog is al veel literatuur verschenen. Simone van der Vlugt (1966) beschrijft in haar nieuwste historische roman De lege stad het leven van gewone mensen in Rotterdam vanaf het bombardement in 1940.
Katja is pas getrouwd wanneer haar ouders omkomen. Twee zusjes en twee broers neemt ze op in haar huis. Ze probeert zich afzijdig te houden, uit zorg voor haar familie, maar haar broers gaan bij het verzet en haar schoonouders zitten bij de NSB. Die zijn eigenlijk blij met het bombardement: "Dit is de kans om van Rotterdam een moderne stad te maken, met alle ruimte voor handel en verkeer. Er was toch geen doorkomen meer aan in de binnenstad? Al die oude, krakkemikkige huizen (… ) Maar ja, je sloopt de boel ook niet zomaar, de mensen moeten toch ergens wonen. In zekere zin hebben de Duitsers ons een dienst bewezen door de hele boel plat te gooien." Bij hen ontmoet ze een Duitse Untersturmführer die erg in haar geïnteresseerd is. Aanvankelijk houdt ze afstand, want ze kan niet huichelen, maar wanneer haar man opgepakt is, omdat hij als arts in het ziekenhuis bevelen van de Duitsers genegeerd heeft, overwint ze haar weerzin en vraagt ze hem om hulp. Tegelijkertijd helpt ze joodse vrienden met onderduiken en neemt ze hun kind in huis, wanneer dat achterblijft na een razzia.
Katja is een kordate jonge vrouw, die haar hart volgt. Zelf kan ze tot haar verdriet geen kinderen krijgen, maar ze zorgt als een moeder voor de kinderen die bij haar in huis komen, en geeft resoluut haar grenzen aan als de broers te grote risico’s nemen.
Naarmate de oorlog vordert, wordt de situatie steeds nijpender. Er is weinig voedsel en er worden mensen in Duitsland tewerkgesteld. Wat overblijft is een lege stad: "Om haar heen bewegen de mensen zich net zo voort als zij: in zichzelf gekeerd, schuw, met strakke, gespannen gezichten. In vier jaar tijd is hun stad verminkt, hun familie gedood of afgevoerd, er is geen jood meer te bekennen, de winkels zijn leeg, net als ieders maag en het Herrenvolk houdt maar niet op met ellende over hen uit te storten. Ze leest de vraag op de ontredderde gezichten, ziet hem in de uitgebluste gelaatsuitdrukkingen: hoe lang nog?"
Aan het eind van de oorlog worden de Duitsers grimmiger en na de bevrijding worden de mensen aangepakt die met de Duitsers hebben geheuld. Zal Katja haar man, broers en vrienden terugzien? Zal zij het joodse kind bij zich kunnen houden? Zal ze gestraft worden voor haar relatie met een Duitser?
Net als in haar vorige romans schrijft Van der Vlugt toegankelijk en nuchter. In rap tempo volgen de verschillende gebeurtenissen elkaar op en neem je kennis van de keuzes die de hoofdpersoon maakt. Hoewel er inzicht wordt gegeven in de nuances tussen goed en kwaad, komen de personages niet echt tot leven. De liefdesverhoudingen overtuigen niet, maar blijven op afstand. De roman zou spanning moeten opwekken, maar die wordt nauwelijks voelbaar. Voor wie geen hoge, literaire eisen stelt en nog niet veel weet van deze oorlog, is dit een fijn boek. Wat dat betreft is het een aanrader voor middelbare scholieren op mavo/havoniveau. Voor wie Rotterdam goed kent, vormen de locaties een feest der herkenning.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Inge Deutekom
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
