Als ik dood ben, kom ik bij je spoken
Na eerdere romans over afhankelijkheid in relaties, al dan niet autobiografisch, heeft Connie Palmen met Jij zegt het een reconstructie gemaakt van de relatie tussen Ted Hughes en Sylvia Plath. Vanuit het perspectief van Hughes laat ze zien dat de werkelijkheid complexer en genuanceerder is dan de versimpelde versie die na Plaths zelfmoord door anderen de wereld in is geslingerd. Jarenlang is hij gedemoniseerd geweest door de militante vrouwenbeweging, die in Plath een icoon zag en haar tot martelares bestempelde. Vlak voor zijn dood besloot hij zijn eigen versie van hun liefde op te eisen en zich rekenschap te geven van zijn aandeel in deze noodlotstragedie.
In het VPRO-boekenprogramma vertelde Palmen dat ze haar gevoelens van verliefdheid op haar personage heeft geprojecteerd en dat is te merken. Met bevlogen pen laat ze hem terugblikken op de zeven jaar die hij met Plath heeft gedeeld. Hoewel je al weet hoe het afloopt, voel je je direct betrokken en lees je geboeid door om het proces van bewustwording te volgen. De passie spat van de bladzijden af.
Hun eerste ontmoeting begint met een beet van haar in zijn wang. "Briesend – van genot, van vreugde – rukte ik de rode haarband van haar hoofd, trok de zilveren oorringen van haar lellen, het liefst had ik haar jurk in flarden gescheurd, haar ontbloot van al die parafernalia van fatsoen, volgzaamheid en beschaving (…) En ik – de verliefde sjamaan – aanbad het breekbare, gewonde meisje, haar ware zelf, wilde doen wat de liefde van de minnaar eist (…) haar uit het omhulsel van onechtheid scheuren, haar zover krijgen dat ze haar eigen stem liet horen."
Binnen vier maanden trouwen ze en al spoedig hangen er onheilspellende voortekenen in de lucht. Ze is afgestudeerd op het dubbelgangermotief bij Dostojevski, heeft een obsessie voor de dood en heeft al eens een zelfmoordpoging ondernomen. Ze wil ‘sterven en herrijzen’, vertelt ze met zelfspot. "Let maar eens op, als ik dood ben, kom ik bij je spoken, net als Cathy". "Dan zal ik met je dansen", zegt hij zonder te beseffen hoe profetisch haar uitspraak zal blijken..
Aanvankelijk zijn ze vervuld van hun hartstochtelijke liefde en inspireren ze elkaar tot succesvolle gedichten. Maar zij is Amerikaanse: luidruchtig, aanstellerig, opdringerig, geëxalteerd en hij vindt Amerika te nieuw, te synthetisch. Hij mist de magie van het Engelse landschap en gaat zich steeds meer gevangen voelen, "dichtgesnoerd door de weerzin tegen een roestvrij stalen wereld van overvloed en onechtheid". Eerst heeft zij het gevoel opgesloten te zijn onder een stolp, terwijl daarbuiten een geniaal boek ongeduldig tegen de glazen wanden tikt, maar zij niet weet hoe ze erbij moet komen. Wanneer zij steeds meer ten prooi valt aan zenuwaanvallen, nachtmerries, jaloezie en achterdocht, verlatingsangst, huilbuien en zwijgoorlogen, ervaart hij zelf te zijn beland onder haar glazen stolp, vervreemd van zichzelf en snakkend naar adem. Als alle pogingen om haar van haar innerlijke tragedie te verlossen vruchteloos lijken en zich een minnares aandient, gaat het mis. Ze besluiten uit elkaar te gaan en even lijkt het alsof ze allebei bevrijd zijn, nu de glazen stolp is opgelicht. Plath vindt haar ware stem en schrijft haar beste gedichten, waarin ze hem zwart maakt, maar verliest ook haar greep op de werkelijkheid. De ironie van het lot wil dat haar afscheidsbrief te vroeg bezorgd wordt en hij haar levend en wel aantreft, maar ze even later alsnog de aangekondigde zelfmoord voltrekt. Ze heeft haar lichaam geofferd voor het woord. Postuum krijgt ze de roem voor haar laatste gedichten, maar wordt hij vogelvrij verklaard. En – hoe wrang - zeven jaar later wordt haar zelfmoord gekopieerd en overtroffen door zijn minnares, die hun beider dochter mee de dood inneemt.
Dood en leven, liefde en haat, genialiteit en gekte liggen vaak dicht bij elkaar. Zelf zegt Hughes: "Zodra ze iemand niet meer kon aanbidden, moest ze die met dezelfde vurige passie haten". Voor zover hem blaam treft, is hij daar zwaar voor gestraft; misschien niet zo zeer omdat hij haar ‘verraden’ heeft, maar omdat hij zo hoogmoedig is geweest te denken dat hij haar kon redden: “En ik meende dat het de hoogste daad van liefde was haar als een ridder van de ronde tafel te bevrijden uit de kerker van haar duister innerlijk, haar naar buiten te leiden en de heilige graal van de vrije verbeelding te overreiken”. Connie Palmen is met deze roman terug van weggeweest!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Inge Deutekom
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
