Strijd om de macht op Spitsbergen

Laline Paull begint haar tweede roman The Ice met de spectaculaire beschrijving van het afkalven van een gletsjer, gezien door de ogen van geschokte toeristen aan boord van een cruiseschip. Hierbij duikt het lijk op van Seans beste vriend Tom, drie jaar nadat hij omkwam bij een ongeluk in een ijsgrot. Een gerechtelijk vooronderzoek naar de toedracht van het ongeluk wordt in gang gezet, met Sean als belangrijkste getuige. Terwijl Sean zelf het ongeluk nog niet echt verwerkt heeft, wordt hij door de onderzoeksrechter indringend bevraagd over de voorgeschiedenis en de omstandigheden van het ongeluk.

Sean en Tom waren al heel lang vrienden, verbonden door hun liefde voor het Poolgebied,toen Tom besloot zijn goede naam als natuurbeschermer te verbinden aan een van Seans succesvolle projecten: de bouw van een luxe resort aan een fjord op Spitsbergen, bedoeld voor de ultrarijken, gefinancierd door een groep zakenmensen. Tom hoopte hiermee aandacht te genereren voor zijn ideaal, de bescherming van het kwetsbare ecologische evenwicht in de Noordelijke IJszee. Toen Sean de mede-investeerders en Tom meenam om samen naar het gereedgekomen resort te gaan kijken en een zonsverduistering mee te maken, ontstonden er forse spanningen. Bij hun bezoek aan een ijsgrot in een gletsjer stortte de grot in. Oorzaak: het langzame maar onafwendbare smelten van de gletsjer. Tom verdween, Sean werd gered. Maar wat is er precies gebeurd?

Door middel van flashbacks wordt steeds duidelijker hoe de aanloop is geweest naar het ongeluk. Hoe Sean en Tom, zo verschillend van achtergrond, vrienden werden, samen deelnamen aan poolexpedities, heel uiteenlopende keuzes maakten in hun werk en in de liefde. Welke uiteenlopende krachtenvelden ze uit elkaar dreef en weer tot elkaar bracht. Hoe Sean, geobsedeerd door zijn verlangen om rijk te worden, zijn gezin verliet voor de ambitieuze Martine, één van de investeerders.

De heldere structuur maakt het verhaal vanaf het begin boeiend. Laline Paull is er een meester in om met een paar goed gekozen woorden markante locaties en bijzondere personages neer te zetten. Het hele verhaal wordt beschreven vanuit het gezichtspunt van Sean, een gelaagd personage dat we in de loop van het verhaal steeds beter leren kennen. In een van de eerste scènes is hij aan het joggen in Hyde Park. De oefenende legerpaarden raken iets in hem: 'That lost feeling of wildness inside him, like a wolf hunting'. Naarmate het verhaal vordert, gaan we meer zijn kwetsbaarheid en twijfels zien. Ook bijpersonages worden treffend neergezet zoals Mrs. Osman, de openbaar aanklaagster, met haar diepliggende zwarte ogen met een intelligente, wetende uitdrukking, net als die van de ijsbeer die Sean kort daarvoor gezien heeft in de fjord. Ondertussen komen we steeds dichter bij de vraag wat er in Toms laatste minuten gebeurde.

Ieder hoofdstuk wordt voorafgegaan door een citaat uit de literatuur over Poolexpedities dat thematisch verwant is met de inhoud van het hoofdstuk, en daarmee een ijzige extra laag onder het verhaal legt. De citaten gaan over uiteenlopende zaken als hoe verschillend de karakters van poolhonden zijn, dat ze elkaar soms opvreten, hoe de oorspronkelijke bevolking leeft, de ontberingen van de vroege ontdekkingsreizigers, het geluid van kruiend pakijs rondom je schip, gangreen, bevroren tenen en hoe je daarvan te ontdoen.

Paull heeft al in 2014, met The Bees, laten zien dat ze niet bang is om de grote thema’s aan te snijden, en ook in The Ice gaat het naast liefde en vriendschap ook over illegale wapenhandel, huurlingenlegers, spionage en vooral de opwarming van het klimaat. Toch verliest het verhaal ook dan zijn vaart niet, al scheelt het soms niet veel.

Het enige minpunt is dat Paull in de laatste hoofdstukken het verhaal spectaculair laat ontsporen. In een filmscenario zou dat een pluspunt zijn, maar in een roman van dit niveau is zo’n vergezocht einde wellicht te veel van het goede. Anderzijds, zo past het einde wel weer bij het begin.