Journalistieke topprestatie

De Haagse wijk Transvaal is de afgelopen jaren meerdere malen negatief in het nieuws geweest. De demonstraties tegen IS en de rellen naar aanleiding van de door een nekklem omgekomen Antilliaan Mitch Henriquez liggen nog vers in het geheugen. Arabist en journalist Maarten Zeegers woonde enkele jaren in de wijk en heeft deze gebeurtenissen van nabij meegemaakt. In Ik was een van hen doet hij verslag van die periode.

Zeegers heeft een tijdje in Syrië islamitisch recht gestudeerd. Toen daar de burgeroorlog uitbrak, deed hij daar voor NRC verslag van. Voor de autoriteiten werd hij al snel een ongewenste pottenkijker en werd gearresteerd en vervolgens uitgezet. Met zijn Syrische vrouw Sarah verhuisde hij in 2013 naar Transvaal, een wijk die voor circa 75% door moslims wordt bewoond. Het stel wordt argwanend bejegend en zij voelen zich niet welkom. Zeegers neemt een drastisch besluit: hij gaat voortaan als moslim door het leven. Hij hernoemt zich tot Mehmet, kleedt zich als moslim en laat een baard groeien. Mede door zijn vrij donkere uiterlijk en zijn Syrische verleden weet hij al gauw een zeker vertrouwen te wekken, maar de achterdocht is nooit ver weg en regelmatig wordt hij door buurtbewoners aangezien voor informant of spion.

Desondanks gaat vanaf dat moment voor hem langzaam maar zeker een nieuwe wereld open. Een wereld die voor buitenstaanders gesloten is, een nauwelijks doordringbaar bolwerk. Maar dat is schijn. Die geslotenheid maskeert een grote verdeeldheid tussen diverse islamitische stromingen, die gepaard gaat met onderlinge argwaan en een constante strijd tussen de verschillende groeperingen die overigens vooral verbaal wordt gevoerd. Die verscheidenheid manifesteert zich in het grote aantal moskeeën, ieder met zijn eigen kijk op het islamisme en de manier waarop de religie moet worden beleden.

Maarten Zeegers heeft een journalistieke topprestatie geleverd. Hij heeft zich jarenlang voorgedaan en gedragen als moslim om die microkosmos die Transvaal is van binnenuit te leren kennen en te weten te komen hoe de bewoners in het leven staan. Hij heeft zich grote opofferingen getroost om dat vol te houden. Geen alcohol nuttigen, leren wat halal is en wat niet, soera’s leren omdat dat nou eenmaal bij het islamisme hoort, bidden en religieuze bijeenkomsten bijwonen op onmogelijke tijdstippen, het is slechts een beperkte opsomming. Het lot van zijn vrouw mag niet onbenoemd blijven. Zij is een moderne vrouw die zich westers kleedt en gedraagt, en die zich heeft moeten wegcijferen om dit verslag mogelijk te maken.

Zeegers is er in Ik was een van hen in geslaagd om een fascinerend beeld te schetsen van een leefwereld die voor westerlingen onbekend is en zal blijven zolang de segregatie in stand blijft. Het is een wereld waarin mensen moeite hebben om te overleven, waar criminaliteit alom aanwezig is, een wereld die helaas ook een voedingsbodem is voor geweld en extremisme, waarvan de omgeving en de religieuze leiders er niet altijd in slagen om dat te beteugelen.

Maar het is ook een wereld die hartverwarmend kan zijn, waarin mensen voor elkaar door het vuur gaan, waar er solidariteit is tegen de (veronderstelde) vijanden, maar waarin velen ook gewoon dromen van een betere wereld voor zichzelf en hun kinderen. Met de islam als gemene deler.

Ik was een van hen is een meer dan geslaagde poging om een inkijkje te geven in het leven in een wijk met een slechte reputatie. Met veel empathie portretteert hij de bewoners, en ondanks dat er genoeg negatiefs voorvalt, speelt Zeegers nergens op de man en blijft de toon professioneel.