Zwart wordt nooit wit
Als zwarte geboren worden in een land dat door witten wordt gedomineerd, is bepalend voor je zelfbeeld. James Baldwin schreef daarover in Niet door water maar door vuur (The Fire Next Time) in het Amerika van 1963. Hoewel de slavernij officieel was afgeschaft na de Burgeroorlog, was rassenscheiding gangbaar en ook gelegitimeerd. De zwarte Afro-Amerikaanse bevolking werd onderdrukt en uitgebuit. De Civil Rights Act van 1964 was een mijlpaal in de wetgeving van de Verenigde Staten waardoor de belangrijkste vormen van discriminatie van Afro-Amerikanen en vrouwen werden verboden, met inbegrip van rassensegregatie. De wet maakte een einde aan de ongelijke eisen voor kiezersregistratie en aan rassenscheiding op scholen, op het werk en door publieke diensten.
James Baldwin schrijft over de rassenrelaties en gaat fel tekeer tegen de ingebakken ongelijkheid. Zijn leidende gedachte: beschouw jezelf niet door de ogen van de witten en zie het niet als een doel om te zijn zoals de witten. Want de witten vinden de zwarten zo vanzelfsprekend minder en minderwaardig, dat zij het zelf niet eens beseffen. Zowel James Baldwin in zijn twee brieven als Gloria Wekker in haar voorwoord doorzien dat en zijn duidelijk in hun stellingname: “Ga uit van je eigen kracht en bestrijdt de witten niet, maar wees lief voor hen, want ze zijn zich niet eens bewust van hun witte privilege”.
James Baldwin (1924 – 1987) was een Amerikaanse schrijver en sociaal activist. De meeste van Baldwins boeken gaan over raciale, sociale en seksuele problemen in de Verenigde Staten. Zijn romans en toneelstukken zijn gebaseerd op fundamentele persoonlijke kwesties en dilemma's van Afro-Amerikanen, maar ook van homo's en biseksuele mannen die vaak onder complexe sociale en psychologische druk staan. Naast The Fire Next Time, dat in 1963 verscheen, zijn zijn meest bekende werken Go tell it on the Mountain (1953) en If Beale Street could talk (1974).
De vertaling van Harm Damsma, die in 2018 verscheen, toont het dilemma rond gevoeligheden die in de tijd veranderen. De vertaler had graag de woorden ‘neger’ en ‘blanke’ gebruikt als correcte vertaling van de woorden die James Baldwin zelf gebruikte en die in zijn tijd een gangbaar en fatsoenlijk waren. Omdat die woorden nu als beledigend worden gezien en onder druk van de uitgever is gekozen voor ‘zwarten’ en ‘witten’.
Niet door water maar door vuur is een fel boek. Het maakt duidelijk hoe ongelijke rassenrelaties werken en fnuikend zijn. Hoewel het een halve eeuw geleden is geschreven, heeft het nog niets van zijn zeggingskracht verloren. Het maakt je pijnlijk meer bewust van het fenomeen ‘witte privilege’, van de actualiteit die nog steeds speelt (zwarte piet-discussie) en van de lange weg die nog te gaan is; niet alleen ver weg in Amerika, maar ook hier.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van jeanne vogel
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
