Is dit boek de hype waard?

Beginnen in Bloed en beenderen zonder torenhoge verwachtingen is haast onmogelijk. De hype rondom het debuut van Tomi Adeyemi is enorm en ze wordt in één adem met J.K. Rowling genoemd. Een boek dat zo wordt opgehemeld en zoveel in zich moet hebben, kan eigenlijk alleen maar tegenvallen… Toch?    

Tomi Adeyemi is geboren in Amerika, maar haar roots liggen in Nigeria, waar haar ouders vandaan komen. In interviews vertelt ze dat ze heel lang weinig wist over haar afkomst en vooral probeerde om erbij te horen. Gelukkig voor al haar lezers heeft ze zich uiteindelijk in haar achtergrond verdiept en al haar kennis én verbeelding in Bloed en beenderen uitgestort. De roman speelt zich af in het verzonnen Afrikaanse land Orïsha en alle personages hebben een donkere huidskleur. Helaas betekent dat allerminst dat er geen racisme is, want juist dat vormt een belangrijk thema. Vroeger was er namelijk volop magie in Orïsha, maar de wrede koning heeft alle magiërs, genaamd maji, uitgemoord en de nieuwere generaties maji hun magie afgenomen. Sinds deze Zuivering leven alle krachteloze jonge maji aan de onderkant van de samenleving, onderdrukt en verstoten.   

Een van de hoofdpersonen is de dochter van een maji. Zélie en haar broer Tzain vluchten na de Zuivering met hun vader naar een ander dorp om een nieuw leven te beginnen. Helaas kan Zélie nooit ontsnappen aan haar afkomst, omdat ze aanleg heeft om maji te worden. Kinderen met deze sluimerende krachten worden geboren met zilverwitte haren, waardoor ze makkelijk te herkennen zijn. Ze wijken af en kunnen daardoor rekenen op een regen van scheldwoorden, seksuele toespelingen, aframmelingen en een totaal oneerlijke en ongelijke benadeling. De parallel met de huidige maatschappij is makkelijk te leggen.    

Racisme en politiegeweld voelen wellicht als Amerikaanse thema’s. We hebben hier meer jeugdboeken over uit zien komen de laatste jaren, waaronder The hate U give van Angie Thomas. Het boek van Thomas is moeilijk te vertalen naar de Nederlandse samenleving, aangezien we hier gelukkig niet dagelijks worden geconfronteerd met getto’s, politiegeweld, drugsbendes en wapens. Helaas is ook Nederland bepaald niet vrij van racisme. Bloed en beenderen maakt het misschien nog wel makkelijker om je in te leven in de gevoelens van de donkere minderheid dan het boek van Thomas. Adeyemi kiest ervoor om de actuele problematiek in een fantasyjasje te gieten, waardoor iedereen zich wel aangesproken moet voelen.    

Zelfs als je het puur als fantasyroman leest, kun je niet anders dan verontwaardigd zijn over de manier waarop de wachters van de koning hun macht op vreselijke wijze laten gelden tegenover de maji’s. En laten we eerlijk zijn: het is ook gewoon een verschrikkelijk spannend verhaal over een groep jongeren die een gevaarlijk avontuur ondernemen om de magie terug te brengen in Orïsha. Koningskinderen en verschoppelingen moeten samenwerken, er worden heuse gladiatorengevechten gehouden en zelfs liefde ontbreekt niet. Natuurlijk valt iedereen precies voor de verkeerde persoon. Adeyemi is ook niet vies van een moord hier en daar. Hoe belangrijk of sympathiek een personage ook is, in Bloed en beenderen moet je haast net zo vrezen dat je favoriete personage het loodje zal leggen als in Game of Thrones.    

Het enige minpunt van Bloed en beenderen is hoe snel sommige plotwendingen plaatsvinden. Dat klinkt als een vreemde opmerking over een boek van bijna vijfhonderd pagina’s waarin slechts één maand verstrijkt, maar juist doordat de tijdsspanne zo kort is, is Bloed en beenderen een soort snelkookpan. Personages vormen wel héél snel diepe banden met zowel vriend als vijand. Handig geplaatste flashbacks en vluchtige gesprekken moeten geloofwaardig maken dat de hoofdpersonen enorme ontwikkelingen doormaken. Dat gaat soms net iets té snel. Verliefd worden op je grootste vijand of je tegen je eigen vader keren zou net wat langer mogen duren dan een paar luttele weken.    

Na het lezen van Bloed en beenderen kun je uiteindelijk niet anders dan begrijpen waarom het boek zo gehypet wordt. Het is een steengoede fantasyroman die op een originele manier aandacht vraagt voor de manier waarop de huidige maatschappij omgaat met mensen die anders zijn. Hoe de personages worstelen met hun eigen vooroordelen en hier uiteindelijk overheen stappen is inspirerend. Ook mag gezegd worden hoe prachtig het boek eruitziet. Alleen al de kaft is een tripje naar de boekhandel meer dan waard. Gelukkig hoeven we nog geen afscheid te nemen van Adeyemi’s wondere wereld. Voorjaar 2019 komt het vervolg uit.