Het einde waarvan je niet wist dat je het nodig had

Flashback naar de zomer van 2007. In de rij tot middernacht, punthoed op en toverstok vast, bol van de complottheorieën die nu dan eindelijk getest konden worden. Negen jaar later konden degenen die zijn opgegroeid met Harry Potter een tweede jeugd beleven, net zoals ze dat twee weken eerder konden met Pokémon Go.

Maar negen jaar later was zelfs Harry Potter niet vrij van controverse. Niet lang voordat Harry Potter and the Cursed Child uitkwam, schreef J.K. Rowling History of Magic in North America, waarin de geschiedenis van de Amerikaanse toverschool Ilvermorny werd beschreven. Rowling plukte links en rechts ideeën uit de culturen van verschillende Noord-Amerikaanse volkeren, maar liet de Britse kolonialisten deze school stichten. Ineens was de wereld van Harry Potter niet zo leuk meer. Gelukkig bemoeit het verhaal van Cursed Child zich gewoon als vanouds alleen met de Britse setting waar iedereen zo van is gaan houden. Sterker nog: met een verhaallijn die draait om tijdreizen, komen we wel héél dicht in de buurt van een flashback naar 2007.

Laat het in de eerste plaats duidelijk zijn dat Cursed Child géén boek is van J.K. Rowling. Zoals bekend is het een toneelstuk in twee delen, geschreven door toneelschrijver Jack Thorne, regisseur John Tiffany, én J.K. Rowling. Dit was een groot probleem voor veel mensen. Nu is het lezen van een toneeltekst ook eigenlijk heel raar: op de middelbare school leest er nog wel eens iemand Mariken van Nieumeghen of Elckerlijc, en misschien Shakespeare, maar gewend zijn we er niet aan. Toneelstukken zijn er dan ook om gezien te worden. Wie een toneeltekst leest, heeft de helft van de show gemist.

Waarom is de tekst van Cursed Child dan meteen wereldwijd uitgegeven? Simpelweg vanwege de spoilers. Het is een compleet nieuw verhaal, met Harry’s zoon Albus Severus in de hoofrol, dat het vredige eind-goed-al-goed-einde van boek zeven op zijn kop zet (tot grote vreugde van de velen die dat een afschuwelijk hoofdstuk vonden). Alleen al het verklappen van de identiteit van de tweede hoofdpersoon is een spoiler. Zoals tien jaar geleden Nederlandse kinderen Engels probeerden te lezen om erachter te komen wie de Half-Blood Prince of R.A.B. was, zo moeten mensen die het toneelstuk niet kunnen zien een kans krijgen om het verhaal uit de eerste hand te lezen. En dat zijn héél veel mensen: het toneelstuk is uitverkocht tot 2017, en dan nog moet je het geld maar hebben om twee dagen achter elkaar in Londen naar het theater te gaan.

Het is maar goed dat de meeste plaatsen die voorkomen in het toneelstuk, zoals Hogwarts, bekend zijn bij de lezer: wat Rowlings boeken werkelijk magisch maakte waren haar levensechte, gedetailleerde beschrijvingen, terwijl in het script de locaties minimalistisch zijn aangegeven. Ook bij de dialoog wordt er veel verbeeldingskracht verwacht: het wordt gauw duidelijk dat hier getalenteerde acteurs nodig zijn om wat noodzakelijke emotie in de gesprekken te leggen. Het toneelstuk duurt vijf uur in totaal, het lezen van het script voor veel lezers iets minder lang dan dat. Het tempo is razendsnel, waardoor de aansluiting met de oorspronkelijke delen soms niet duidelijk is en een aantal personages is weggelaten en lijkt logischerwijs meer op dat van de films dan dat van de boeken.

Maar degenen die Hogwarts allang van buiten kenden voordat de films er een gezicht aan gaven, zullen geen podium nodig hebben bij het lezen van akte 4, scène 12. Sterker nog, menig lezer zal blij zijn om in een rustig hoekje te zitten, in plaats van in het openbaar in het theater. Het is een hartverscheurende, confronterende passage, zoals Rowling die vanaf boek vier met steeds dringender regelmaat liet zien. Hier wordt tijdreizen op zijn best gebruikt: een passage waarvan we dachten dat we hem kenden, wordt vanuit een nieuwe hoek in ons gezicht gesmeten. Thorne, Tiffany en Rowling gaan terug in de tijd, maar maken de reis de moeite waard, zelfs voor degenen die deze tijd nooit echt achter zich hebben gelaten.