Universele angsten van de vrouw

In nauwelijks vier jaar tijd schreef Simone van der Vlugt zich naar de absolute top van thrillerschrijvend Nederland. Juichende kritieken en torenhoge verkoopcijfers vielen haar boeken De reünie, Schaduwzuster en Het laatste offer ten deel. Haar nieuwste boek heet Blauw water, een psychologische thriller.
Blauw water begint met een huiselijk tafereel. De alleenstaande moeder Lisa hangt in de achtertuin van haar huis aan de dijk bij het dorpje Appeltern keurig de was aan de lijn.
Maar plotseling wordt de rust verstoord. Een ongure man dringt haar huis binnen en gijzelt Lisa en haar vijfjarige dochtertje Anouk. Via nieuwsflarden op de televisie en de radio, verneemt Lisa dat de man een ontsnapte tbs-er is die niet terugschrikt voor geweld en moord.
Om het vertrouwen van de psychotische man te winnen vertelt Lisa de man steeds meer over haar verleden. Parallel aan de gijzeling loopt het verhaal van de veertigjarige journaliste Senta die verdwaalt en die bij het huis van Lisa om de weg wil vragen. Als zij door het raam gluurt en de ontsnapte tbs-er ziet, wil zij snel hulp gaan halen. Ze slipt met haar auto van de dijk en rijdt het water in. Zij wordt gered, maar ligt gedurende lange tijd in coma in het ziekenhuis. Wordt zij ooit wakker, de enige die Lisa en Anouk kan redden?
Blauw water is een zeer persoonlijk boek van Simone van der Vlugt. Niet alleen beschrijft ze heel gedetailleerd haar eigen angst, het met de auto te water raken, maar tevens beschrijft ze een aantal universele vrouwenangsten: gegijzeld worden, verkracht worden, je kind gemolesteerd zien worden. Vanuit het oergevoel van de vrouw, en moeder, geeft ze op sober emotionele wijze vorm aan die angsten. Invoelend en dramatisch, zonder daarbij te overdrijven of in gezwollen taal de emoties te chargeren.
De verhaallijnen van Blauw water zijn eenvoudig van opzet: er is een gijzeling door een ontsnapte tbs-er en er is iemand die redding zou kunnen bieden, maar die helaas in coma ligt. Daar ligt niet de kracht van het boek. Het steunt niet op complexe verhaallijnen met tal van intriges en verrassende plotwendingen. De kracht zit in de psychologische beschrijving van het gijzelingsdrama, in het omgaan met een onverwachte crisis die ons allemaal zou kunnen overkomen, in de alledaagsheid. Bovendien zit de kracht van het boek in de nuances. Zo is de titel van het boek Blauw water omdat de journaliste Senta, die met haar auto het water inrijdt, bijna verdrinkt. Ze wil wanhopig graag naar de oppervlakte, daar waar het water blauw is en niet pikzwart zoals de diepte onder haar. Het blauwe water staat symbool voor “hoop” en “leven.” Het aardige is dat de redding van Senta, dus de worsteling naar het blauwe water, ook de enige kans op “hoop” en “leven”is voor Lisa en Anouk. Senta is de enige die weet wat er gaande is en hulp zou kunnen bieden.
Een ander sterk punt van het boek is de huiselijkheid versus het dreigende geweld. Aan de ene kant beschrijft Van der Vlugt minutieus de allerkleinste beslommeringen, alledaags en onbeduidend, terwijl het geweld van de onberekenbare tbs-er, die zijn gezin heeft vermoord, elk ogenblik kan losbarsten. De huiselijkheid wordt gebruikt als contrast, als bezwering van de angst voor geweld, zoals Van het Reve in De Avonden de gedetailleerde beschrijvingen van het alledaagse gebruikte om de verveling te beschrijven en te bezweren.
In Blauw water krijgen de personages kleur en diepte door hun verleden. Lisa probeert een menselijke kant bij de gijzelnemer op te wekken door hem te vertellen over haar jeugd en haar scheiding. Dat zij met deze vorm van intimiteit een onverwachte aantrekkingskracht bewerkstelligt, komt haar duur te staan. Maar Van der Vlugt geeft hierdoor wel op gevoelige wijze het dilemma weer van een vrouw die moet kiezen tussen haar eigen veiligheid of die van haar kind.
Blauw water is een prachtig en stemmig geschreven boek, waarbij de psychologie van gijzelnemer en gijzelaar in alle beklemmende aspecten beschreven wordt. Ingehouden van toonzetting, heftig van onderhuidse spanning. Een nachtmerrie die inzichtelijk wordt gemaakt.
Wie zo knap de universele angsten van de vrouw weet te beschrijven, verdient terecht een plaats aan de top. She did it before and she does it again. Hulde.