Een prachtige 'roman noir'

De Vlaamse kunstenaar Patrick Conrad is niet alleen scenarioschrijver en regisseur, maar ook dichter en schrijver van misdaadromans. Hij is een groot liefhebber van kunst, schoonheid en esthetiek, hetgeen zich volgens de Vlaamse pers manifesteert in een dandyeske levenshouding. In een grondige studie over maniërisme in Vlaanderen wordt Conrads poëzie weelderig, barok en decadent genoemd. Een beetje hoogdravend schrijft men: 'Centraal staat de bijna tijdloze cultus van de artificiële schoonheid als zelfverdediging tegen de massificatie, lelijkheid en banaliteit van het gewone.' Het is die aanbidding van de schoonheid die eveneens centraal staat in Conrads nieuwste roman De geur van de maan. Volgens uitgever De Bezige Bij geen 'thriller' maar een 'roman noir'. Het verschil zit overduidelijk in het literaire gehalte van het boek, want doden vallen er bij bosjes.

Hoezeer het dandyachtige levensgevoel van de schrijver doorklinkt in het boek blijkt uit het gedrag en de gedachten van zijn hoofdpersoon Winter Wertheimer. Hij is de zoon van een ballerina, een asociale dandy die zich in weelde baadt dankzij een riante erfenis van zijn vader. Hij omringt zich met smaakvolle kunstvoorwerpen en wordt fysiek onwel van de vulgaire smaak van het volk. Vanuit zijn vorstelijke renaissancewoning in de Antwerpse Keizerstraat, waar hij met zijn secretaris woont, trekt hij ten strijde tegen de alom aanwezige culturele verloedering, met een ziekelijk obsessionele afkeer van lelijkheid en alledaagse trivialiteiten. De opiumpijp schenkt hem de verlichting die het dagelijks leven hem niet kan bieden. Het levensgevoel van Werner is duidelijk een levensgevoel dat auteur Conrad goed kent, want met de pen van een ervaringsdeskundige beschrijft hij gloedvol het decadente leven van zijn hoofdpersoon die de schoonheid omarmt om zijn individuele ontreddering tegen te gaan.

Dat de wereld niet alleen schoonheid kent, blijkt uit het lugubere misdaadgedeelte van het boek. Zes mensen worden in Antwerpen doodgeschoten met een kogel in het hoofd. Een van de vrouwelijke slachtoffers heeft een dode rat in haar mond. De resten van een ander slachtoffer worden aangevreten aangetroffen in een varkensstal. Een derde slachtoffer, een verwijfde, Vlaamse Liberace, wordt in korset en tijgerslip gevonden in zijn kleedkamer. In eerste instantie zien commissaris Frank van Sandt en inspecteur Tony Lammers geen enkel verband tussen de slachtoffers. Omdat de methodiek van moorden lijkt op die van de Russische maffia, neemt Van Sandt contact met hen op. Maar lang mag hij niet aan de zaak werken. Na een ongelukkig verhoor van een pas uit coma ontwaakte jongen, die later zal sterven, wordt Van Sandt door zijn chef ontslagen. Maar Van Sandt gaat op eigen houtje verder. Als hij, door het spoor van een homofiele balletdanser te volgen, in de decadente wereld van Winter verzeild raakt, begint het langzamerhand te dagen.
De geur van de maan is een boek voor lezers die zowel van een goed doortimmerd misdaadverhaal willen genieten als van taalkundige hoogstandjes. De plot is origineel en de verrassingen zijn niet van de lucht. Conrad heeft alleen moeite om een juiste balans te vinden. Hij vertelt het (misdaad)verhaal vlot en helder, maar regelmatig krijgt de dichter in hem de overhand en formuleert hij bloemrijke zinnen als: "Terwijl hij naar de weerkaatsing van de verlichte rode beuken in de duistere waterspiegel staarde, beeldde hij zich zijn moeder in, als een schaatsster over zwart ijs, tussen de zwanen evoluerend op de muziek van Tsjaikovski." Voeg daaraan toe dat Patrick Conrad zich uitput in een overdadige en gedetailleerde naamgeving van kunstenaars, muziekstukken, schilderijen, meubels, voorwerpen en merken, en het wordt duidelijk dat deze 'roman noir' uitsluitend geschikt is voor lezers die meer willen dan moord en doodslag.

De geur van de maan is een spannende, filmische, politieroman. Conrad hekelt cynisch de destructieve kanten van schoonheid en glitter die kunnen leiden tot moord. Maar tegelijkertijd is het boek een ode aan de zoektocht naar schoonheid en een aanklacht tegen trivialiteit. Het is de tweespalt in de schrijver die zich soms macaber en agressief uitdrukt en soms fijnzinnig en melancholiek. De geur van de maan is geen doorsnee thriller. Het mondaine leven van dandy Winter Wertheimer en het banale moordonderzoek van Van Sandt worden met elkaar vervlochten in een bijna surrealistisch drama. Leven en dood gaan hand in hand en maken geen onderscheid tussen goed en kwaad. Conrad is de voyeur die het verval en de ondergang van zijn personages gadeslaat. Een overwinnaar is er niet in zijn nihilistische heelal. Alleen de schrijver zelf die een prachtige 'roman noir' heeft afgeleverd.