Ambitieus maar onevenwichtig
In 2013 werd een nieuwe immigratiewet van kracht in Australië. Deze wet bepaalt dat per boot illegaal het land trachten te bereiken automatisch uitsluiting van recht op vestiging tot gevolg heeft. Iedereen die op deze manier Australië binnenkomt, wordt in een van de detentiecentra op omringende eilanden opgesloten.
Van 2013 tot 2017 zat journalist en dichter Behrouz Boochani, een Koerdische Iranees, op Manus Island vast in dit systeem. In een serie WhatsApp-berichten beschreef hij zijn ervaringen tijdens zijn gevangenschap. In nauwe samenwerking met Omid Tofighian, die het boek van het Farsi naar het Engels vertaalde, komt zo No Friend But the Mountains tot stand.
Het boek begint voortvarend met een ‘Et tu, Australië?’ als de Australische auteur Richard Flanagan zich in het voorwoord afvraagt:
"What has become of us when it is we who now commit such crimes?"
(Een vraag die Westerlingen zichzelf weleens vaker zouden mogen stellen.)
Is No Friend But the Mountains dan een verschrikkelijk, ontluisterend verslag over hoe het eraan toegaat binnen deze detentiecentra, waar vluchtelingen behandeld worden als vuil en pogingen tot zelfmoord bijna dagelijkse kost zijn? Nee. In zekere zin stelt Boochani deze moedwillige misstanden aan de kaak, maar hij heeft gekozen voor een hele andere benadering. Hij wil de gebruikelijke 'refugee tropes' vermijden en is meer geïnteresseerd in het beoogde doel van het wrede Australische immigratiebeleid en het effect hiervan dan in individuele verhalen (inclusief dat van hemzelf). De vertaler plaatst het boek daarom in een geheel nieuw genre: 'horrific surrealism'.
Het verlangen van Boochani om iets alomvattends te zeggen, leidt ertoe dat hij het eigenlijk vooral over de gevangenen in het algemeen heeft. Het gevolg is dat vrijwel alles verandert in een (abstracte) theorie in plaats van een (persoonlijke) ervaring. Boochani bestudeert als een soort antropoloog mensen binnen de gevangenisstructuur als van een afstand, terwijl hij er, als slachtoffer van het systeem, onderdeel van uitmaakt. Gezien zijn masterdiploma’s op het gebied van political science, political geography en geopolitics is deze interesse in de praktische aspecten van het politieke klimaat - dat binnen de gevangenismuren wordt gecreëerd door allerlei ontwrichtende regels - logisch. De keuze voor deze unieke invalshoek betekent wel dat andere facetten van zijn opsluiting er bekaaid vanaf komen. Zo wordt een bijtend commentaar op het wrede immigratiebeleid van Australië ondergesneeuwd door een analyse van politieke machtsstructuren.
Dikwijls neemt Boochani zijn toevlucht tot het schrijven van gedichten. Soms raakt hij daarmee de juiste snaar, zoals bij zijn aankomst:
A skeletal man with light-coloured eyes /
Holding a soaking book of poetry /
His feet held tightly in a pair of flip-flops /
This is all there is.
Veel vaker zijn deze gedichten, waar het boek mee doorspekt is, echter onorigineel en overbodig.
In de addenda aan het einde van het boek wordt uitgelegd waarom gekozen is voor deze ongemakkelijke combinatie van poëzie en politiek. Boochani is duidelijk uiterst zorgvuldig tewerk gegaan. Dat neemt niet weg dat No Friend But the Mountains het wankele midden houdt tussen een wetenschappelijk artikel en een persoonlijk verhaal. Het verblijf op Manus Island dient eigenlijk alleen als springplank voor wat Boochani op academisch niveau wil aantonen. Zo heeft hij weliswaar de door hem verguisde ‘refugee tropes’ weten te omzeilen, maar boet het boek ook aan kracht in door het gebrek aan aandacht voor zijn eigen ervaring.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Lieke Roovers
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
