Welkom in de hel/hemel van adolescentie!

The Idiot is het fictiedebuut van Elif Batuman. Deze dochter van Turkse immigranten is geboren in de VS, groeide op in New Jersey en heeft aan Harvard gestudeerd. Eerder schreef zij haar memoires, genaamd The Possessed, over haar grote liefde voor de Russische literatuur. Dezelfde passie klinkt door in haar roman. Ook vinden we hierin bepaalde autobiografische elementen terug. ‘Write what you know’, zal ze gedacht hebben en dat pakt zeer goed uit.

Selin, de 18-jarige dochter van Turkse immigranten, begint in de jaren negentig haar eerste jaar aan Harvard. Als grap verstuurt ze een email aan Ivan, een Hongaarse student en klasgenoot van haar bij een Russische cursus, over hun lesmateriaal. De emailwisseling die volgt, resulteert in sneltreinvaart in ongemakkelijke intimiteit gecombineerd met pretentieuze vaagheid. Geen van beiden lijken ze te weten wat ze precies willen of in staat te zijn om hun gevoelens helder naar elkaar te communiceren. Welkom in de hel/hemel van adolescentie!

In het dankwoord aan het einde van The Idiot roemt Elif Batuman de inspiratie voor, op zijn minst, de titel van haar boek.

'Fyodor Mikhailovich: when it came to titles, and not just titles, what writer could ever touch the hem of your lofty garment?'

Ook ín het boek speelt ze met een terloopse verwijzing naar het beroemde, gelijknamige werk van Dostojevski. Het gebeurt al vroeg. Althans, dat verwacht je wanneer pagina 7 eindigt met de woorden “stopped by to borrow my copy of Dotoevsky’s The…’ Aha! denk je als lezer. Om er vervolgens, als je de bladzijde omslaat, achter te komen dat de zin hervat met “…Double.” Ongeacht of de plaatsing bewust of onbewust is – je hoopt natuurlijk bewust – dit staaltje misleiding stelt een zelfvertrouwen van de auteur tentoon dat zeker niet ongegrond is. Daarbij geeft het goed weer hoezeer de roman een boek over boeken is. Selin probeert de wereld te interpreteren aan de hand van boeken. Bij gebrek aan levenservaring, is dat haar referentiekader. Ten slotte is dit milde bedrog een uitstekend voorbeeld van de fijnzinnige humor waarin de roman uitblinkt.

Qua onderwerp doet het boek niet onder voor de klassieker The Girls’ Guide to Hunting and Fishing van Melissa Bank. Waar de gemiddelde roman zou draaien om de relatie van Selin met Ivan, gaat The Idiot over wat deze relatie betekent voor Selin als persoon. Haar ontwikkeling van jonge vrouw naar semivolwassene wordt verkend door middel van deze verwarrende, frustrerende en pijnlijke eerste liefde.

Hoewel The Idiot thematisch licht lijkt, is de uitvoering van de materie van een bijzonder hoge kwaliteit. Vooral de milde, intelligente humor schittert in deze historische coming-of-age roman over een tijd waarin email nog een relatief nieuw fenomeen was.