Sprookjesachtige roman waarin de magie niet tot leven komt

Hoewel de Brits-Amerikaanse schrijver Patrick Ness vooral bekendstaat om zijn young adult-boeken, waaronder de Chaos Trilogie, schrijft hij voor zowel jongeren als volwassenen. Zijn nieuwste literaire roman werd in het buitenland lovend ontvangen en bovendien door Oprah de hemel in geprezen.

Het verhaal van De kraanvogelvrouw begint dan ook prachtig en mysterieus. George Duncan, ergens in de veertig, is een gescheiden Amerikaanse man die in Engeland woont. In een koude, heldere nacht wordt hij gewekt door het klaaglijke geluid van wat een kraanvogel blijkt te zijn die in zijn tuin is neergestreken. De vleugel van de reusachtige vogel is doorboord met een pijl en George weet die in een halve droomtoestand uit de vogel te verwijderen.

‘Als het echter geen droom was, was het een van die speciale hoekjes van de werkelijkheid, een van die momenten waarvan hij er uit zijn hele leven maar een handjevol kon herinneren, wanneer de wereld bijna helemaal verdween, wanneer die alleen voor hem even leek te pauzeren, zodat hij heel even in het leven kon opgaan.’ (p. 19)

Ness weet met de grote witte vogel met de gouden ogen in de ijskoude tuin een sprookjesachtig tafereel tot leven te wekken. Helaas blijft deze prachtig beschreven sfeer niet in het hele boek optimaal aanwezig.

De volgende dag komt een vrouw George’s kleine drukkerij binnenwandelen. Natuurlijk ontstaat bij de lezer direct het vermoeden dat Kumiko en de kraanvogel wel eens iets met elkaar te maken zouden kunnen hebben. Ook deze vrouw is een mysterieus wezen, ze is iemand die andere mensen meteen voor zich weet in te nemen. Dat Kumiko en George een relatie krijgen is dan ook wonderlijk te noemen. George is immers ‘een best aardige man, wie het echter ontbrak aan iets speciaals, dat kleine beetje extra dat hem werkelijk de moeite waard zou maken om je in te verdiepen.’ Ook zijn voormalige vriendinnen en vrouw realiseerden zich uiteindelijk dat ‘hij te vriendelijk was om helemaal serieus te nemen.’ (p. 23)

Omdat Kumiko weinig over zichzelf loslaat, lijkt de basis voor hun relatie vooral te bestaan uit de ontdekking van elkaars kunst. Zijn collages van ingesneden tweedehands boekenpagina’s en die van haar bestaande uit veren zijn creaties die op zichzelf niet veelbetekenend zijn, maar in combinatie met elkaar een bijna magische uitstraling hebben. Degenen die de composities zien, zijn onmiddellijk tot tranen geroerd. De collages zijn van de een op de andere dag gewild onder kunstverzamelaars die er enorme bedragen voor willen neerleggen. Toch blijft het voor de lezer gissen waar die betovering precies in zit.

Datzelfde geldt voor de mythe die in fragmenten door het boek verweven is. Aan de hand van een serie van 32 collages die niet voor de verkoop is bestemd, vertelt Kumiko George een Japans volksverhaal dat lijkt te waarschuwen voor hebzucht en verlangen in de liefde. Het is een toepasselijke symboliek voor hun relatie, waarin George worstelt met het doorgronden van zijn vriendin en met zijn verlangen om meer van Kumiko te weten te komen zonder haar weg te jagen. Dan blijkt loslaten ook voor hem onvermijdelijk en noodzakelijk.

Hoewel de afwisseling in perspectieven, de vlotte dialogen en de vertelling van de Japanse mythe De kraanvogelvrouw tot een fijn leesbaar boek maken, komt de magie niet helemaal tot leven. De lezer wordt niet direct het verhaal ingezogen, maar blijft er een beetje boven hangen. De vele perspectiefwisselingen houden de personages vlak. Dit in combinatie met een sprookje en liefdesgeschiedenis die (helaas) nalaten om echt indruk te maken, zorgt dat de lezer met een onbestemd gevoel achterblijft na het dichtslaan van deze roman.