Grootse roman, soms iets té

Het lezen van Stad in brand, de debuutroman van de Amerikaanse schrijver Garth Risk Hallberg (1978), kost aardig wat tijd en vergt daarnaast flink wat aandacht van de lezer. Het boek telt namelijk maar liefst 1056 pagina’s en is tot de nok gevuld met kleurrijke personages wiens levenspaden elkaar, soms op onverwachte momenten, kruisen. In 2014 verkocht Hallberg de rechten voor zijn eerste roman voor maar liefst 2 miljoen dollar aan de Amerikaanse uitgeverij Knopf en in oktober van dit jaar verscheen de Nederlandse vertaling. Maakt Hallberg de hooggespannen verwachtingen waar met deze pil? Voor het grootste gedeelte wel.

In feite is Stad in brand een thriller, een whodunnit. Het boek voert de lezer naar het New York van de jaren ’70 en opent met een schietpartij in Central Park op Oudjaarsavond 1976 waar een tienermeisje genaamd Sam Ciccario het slachtoffer van is. In de daaropvolgende pagina’s introduceert Hallberg op overtuigende wijze stuk voor stuk zijn interessante personages, die allemaal op een of andere manier met elkaar verbonden blijken te zijn. Een half jaar na de schietpartij in Central Park, tijdens een grote stroomstoring die heel New York in het duister hult, komen de verschillende verhaallijnen samen. Een kleine greep uit Hallbergs personages: Charlie (een tiener die heimelijk verliefd is op Sam), William en Regan Hamilton-Sweeney (erfgenamen van een van de rijkste families van New York), Nicky Chaos (een onsympathieke maar idealistische punker) en Mercer Goodman (docent aan een meisjesschool in Brooklyn). Hallberg is een waarachtig goede schrijver die met zijn vloeiende proza (chapeau voor de Nederlandse vertalers Harm Damsma en Niek Miedema!) deze personages tot leven doet komen: je houdt van ze, je haat ze, je hoopt het beste voor ze.

New York is een personage an sich in Stad in brand. Hallberg weet het chaotische en gevaarlijke New York van de jaren ‘70, dat destijds op de rand van de economische afgrond balanceerde, op zo’n overtuigende manier te schetsen dat je zou denken dat hij er zelf is opgegroeid (dat is hij niet). De stad vormt een onheilspellend decor van leegstaande, vervallen panden, brandende huizen en verlaten straten gevuld met een explosieve mengeling van drugsgebruikers, immigranten, zakenmannen, kunstenaars en punkers.

Stad in Brand is ontegenzeggelijk een grootse roman: groots in zijn opzet (Hallberg begon met het schrijfproces in 2008) en groots in zijn uitvoering. Had Stad in Brand korter gekund, wellicht een paar honderd bladzijden? Ja, dat toch wel. Dat is jammer en doet af aan het geheel. Wat boeken betreft, is dik immers niet altijd beter. Sommige karakterschetsen worden te breed uitgesponnen, sommige passages voegen te weinig toe aan het plot en sommige gedachtenspinsels had Hallberg volledig achterwege kunnen laten. Het maakt de laatste paar honderd bladzijden soms moeizaam om door te komen. Toch is Stad in brand een boek dat je volledig omsluit en dat je met je meedraagt (wat overigens fysiek nog best een zware klus is) totdat je het uit hebt én daarna.