Eerbetoon Hans van Helden tegen wil en dank
Erik Dijkstra bewijst oud-schaatser Hans van Helden eer met een biografie, maar of de oud-schaatser daar nou zo blij mee is.
Mag je een biografie schrijven over iemand die dat zelf helemaal niet wil? Het blijft lang de vraag tijdens het lezen van Hoe sterk is de eenzame schaatser. Erik Dijkstra, bekend als voormalig Jakhals en van Bureau Sport, blijft volharden in zijn missie om het levensverhaal van de bijzondere en ook aparte schaatser Hans van Helden in een boek te vatten.
Een toevallige ontmoeting in Thialf, waar Van Helden de presentator van Bureau Sport zo snel mogelijk probeert af te schudden, is de aanzet tot deze biografie. Het feit dat Dijkstra Van Helden herkent, terwijl de schaatser zich niet of nauwelijks in het openbaar heeft laten zien in de laatste dertig jaar, laat wel zien dat hij bewondering voor de oud-wereldrecordhouder op de schaatsmijl heeft. Maar is dat voldoende om een boek over diegene te mogen schrijven, als iedere verdere medewerking wordt geweigerd door de hoofdpersoon zelf?
Hans van Helden is eigenzinnig, en soms misschien ook ambivalent in zijn optreden. Van Helden komt van 1973 tot 1981 uit voor Nederland, om zich daarna tot Fransman te laten naturaliseren. Hij is dan getrouwd met een Française en blijft nog tot na de Spelen van 1988 actief in het wedstrijdschaatsen. Op de Spelen van Sarajevo in 1984 grijpt hij met de vierde plaats net naast eremetaal en vier jaar later in Calgary zou hij als 39-jarige namens Frankrijk ook nog deelnemen aan de Olympische Spelen. Van Helden is meestal mediaschuw, maar soms liet de schaatser zich de aandacht wel gevallen. Die dubbele houding geeft Dijkstra een opening en in tegenstelling tot de overvaltechnieken waar mensen met camera’s zich van bedienen – zo geeft de auteur zelf toe – stelt hij zich bescheiden en terughoudend op. Met een omtrekkende beweging langs familie, vrienden, coaches en collega-schaatsers probeert hij de persoon Van Helden in beschrijvingen en uitspraken te vatten. Zo ontrolt zich het verhaal over het leven en de schaatscarrière van de Brabander van de eerste schaatsslagen op de sloot achter de boerderij in Almkerk tot en met zijn internationale carrière voor de kernploeg van de KNSB en als schaatsende Fransman. Wat blijkt, Van Helden is een exceptioneel talent dat voor zijn kwaliteiten veel te weinig heeft gewonnen. De auteur gaat op zoek naar de redenen daarachter. Soms komen die neer op botte pech – dat kon in het schaatsen in de jaren zeventig en tachtig voor de intrede van de overdekte klinische schaatshallen nog vaak gebeuren. Soms was het ook de schuld van Van Helden en volgens de schaatser zelf ook vaak genoeg van anderen. De oud-schaatser kijkt verbitterd en gefrustreerd terug op enkel van de belangrijkste momenten in zijn carrière en met name op het WK van 1976. Daar verspeelde hij in Heerenveen op de slotafstand, de 10 kilometer, zijn leidende positie aan ploeggenoot Piet Kleine. En daar geeft hij anderen de schuld van.
Lang houdt Dijkstra de spanning erin of hij de ondertussen 67-jarige oud–schaatser te spreken krijgt. Die woont ergens boven Bordeaux in Frankrijk, maar kan soms ineens opduiken in Nederland. En natuurlijk of we ook zijn kant van het verhaal te horen krijgen. Dat maakt dat de auteur zelf nadrukkelijk aanwezig is in het boek. Daar hou je van of niet. Dijkstra steekt niet onder stoelen of banken dat hij een bewonderaar van Van Helden is, met name vanwege de prachtige stijl, maar ook door zijn grillige karakter. Toch moet hij ook toegeven dat niet alle verhalen die hij over de Brabander te horen krijgt, een al te florissant beeld van hem schetsen. Ondertussen geeft hij aan hoe hem van alle kanten wordt ingefluisterd om geen boek over Van Helden te schrijven. Iets wat hem juist zal hebben gesterkt in zijn streven dat toch te doen.
Hoe sterk is de eenzame schaatser is een soort roadmovie in boekvorm. Net als in zo’n film is de weg ernaartoe belangrijker dan het uiteindelijke doel. Alle discussies en conflicten rondom de schaatser Hans van Helden rechtvaardigen het dat er een biografie over hem is verschenen, ook al bleef de teller steken op drie olympische bronzen plakken en een keer WK-brons. Of het de definitieve biografie van Van Helden is, of hij alle vragen beantwoordt, blijft in het midden. Maar gezien het beschreven karakter van de schaatser, zal een twijfelachtig zijn of er een boek met meer antwoorden van en over Van Helden zal komen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Luc Wierts
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
