Potentieel is er volop, maar te passief verloop

Bastaardvlekken is het debuut van de vierentwintigjarige Eva Gabriela (1995), gepubliceerd als BOEK10 project van Godijn Publishing. De schrijfster is gepassioneerd door taal en linguïstiek en ontwikkelde nog tijdens haar studie een eigen taal. Deze passie trekt ze door naar haar debuut, waarin twee fictieve talen voorkomen. Ook haar liefde voor geschiedenis en mythologie komt sterk in het boek tot uiting.  

Daeya is de bastaarddochter van de koningin van Sadin, een van de koninkrijken binnen het keizerrijk Remanya. Via haar Brianese vader heeft ze ook van zijn volk bloed door haar aderen stromen en de mythes en goden van dit volk intrigeren haar. Er heerst onvrede bij de Brianezen en zelfs Daeya is haar leven niet zeker. Ze wordt slachtoffer van een mislukte aanslag, waarna ze wordt opgevangen door de keizer in eigen persoon. Of houdt hij haar gevangen? Van haar verblijf in het keizerlijk paleis maakt ze gebruik om de mythen van de Brianezen verder te bestuderen. Ondertussen probeert ze te achterhalen of ze een mede- of tegenstander van de keizer wil zijn, én doet ze er alles aan om te verhullen dat zij diegene was die eerder Ronyi, het broertje van de keizer, levensgevaarlijk verwondde.  

Het valt op dat een biografie van de schrijfster ontbreekt in het boek of op de omslag. Ook andere randinformatie is erg schaars. Geen dramatis personae bijvoorbeeld, wel een summier kaartje met landen en enkele plaatsen, en het woordenboek met gebruikte woorden en zinnen in vreemde talen zit achteraan wel erg goed weggestopt. De auteur rekent er zo te zien op dat het verhaal zichzelf gaandeweg uitlegt.  

Het woordenboek verraadt dat Gabriela de talen uit het boek veel verder doorontwikkeld heeft dan nodig voor het boek. Tolkien deed het haar al voor en het heeft hem geen windeieren gelegd. Niet onlogisch is het dan dat Gabriela’s taalbeheersing opvalt. Dit is Nederlands om een puntje aan te zuigen: vlot, duidelijk en taalclichés blijven afwezig. Taaltechnisch is dit een rijke tekst, plezierig om te lezen. Inhoudelijk vindt Gabriela bij aanvang een goede mix tussen actieve en passieve delen. Een splinternieuwe fantasywereld moet uitgelegd worden aan de lezer, daar ontkomt geen schrijver aan. Remanya is figuurlijk in nevelen gehuld, en hoewel de gebeurtenissen klaar en duidelijk beschreven worden, blijft het heerlijk vaag wat er precies speelt. Hoofdpersonage Daeya wordt bij de start gepositioneerd als een vechtjas die het in een tempel aan de stok heeft met de keizer en zijn broertje. Even later is ze alweer een heel ander persoon die met Hoogheid wordt aangesproken. Een mysterieuze, maar bijzonder prikkelende, gedaanteverandering. Bladzijde na bladzijde worden kleine dingen prijsgegeven, voegen zich nieuwe personages aan het verhaal toe, en wordt de achtergrond ingevuld.

Maar Bastaardvlekken richt zich op mythologie en ondanks de snelle start daagt het de lezer gaandeweg dat het verhaal vanaf dan vooral een statisch gebeuren is. Hoofdpersonage Daeya valt stil en maakt niet veel meer mee, de eindfase uitgezonderd. Ze is gefascineerd door de talen die gesproken worden, houdt ervan om oude schriftrollen te vertalen, en volgt de gebeurtenissen in het Rijk noodgedwongen van een afstand. Daeya is merkbaar een afspiegeling van de schrijfster zelf. De lezer krijgt niet veel actie meer te zien, maar is getuige van de herontdekking van oude mythen die het hedendaagse Remanya mee gevormd hebben. Enkele toegevoegde militaire en politieke strategieën of manipulaties leiden evenmin tot een tempoversnelling, een plotwending of spanning. De karakteruitwerking blijft merendeels oppervlakkig. De magie die Daeya en Ronyi bezitten en die een belangrijke pijler binnen de plot had kunnen zijn, wordt nagenoeg niet gebruikt.  

De boeiende start vol potentieel leidt uiteindelijk niet tot een explosief boek. Het concept is interessant, de hoofdpersonages zijn veelbelovend, en de mondjesmate aanvulling van belangrijke feiten zit goed en houdt de lezer alert en nieuwsgierig. Tussen het sterke begin en de mooie afsluiter hadden we echter ook graag wat spannende dingen gelezen.