Schaduwen, veel bloed en een overvolle plot

Met de regelmaat van een klok verschijnen fantasyboeken die losjes gebaseerd zijn op het Harry Potterconcept: een kind verliest zijn of haar ouders, komt terecht in een wat atypische school, krijgt daar les van enigszins onaangepaste leerkrachten in vakken zoals magie, gifmengen en vechten. Na enkele jaren van opleiding en intriges binnen de school, wordt dat kind als jongvolwassene uitgestuurd om een missie te gaan volbrengen. 2017 is voor dit subgenre binnen fantasy een topjaar geweest, met niet alleen diverse nieuwe, Engelstalige publicaties, maar ook met vertalingen van recente werken. Alhoewel het jaar stilaan ten einde loopt, brengt Luitingh-Sijthoff toch nóg een publicatie van dit type uit, naar het Nederlands vertaald door Selma Soester.

Auteur Jay Kristoff (1973) is Australiër en het moet gezegd: echt heel veel vertaalde sciencefiction of fantasy krijgen we vanuit dat land niet te zien. Aan Jay Kristoff ligt dat niet want hij publiceert voldoende. Hij gooit momenteel hoge ogen met de sciencefictiontrilogie The Illuminae files die hij samen met Amie Kaufman aan het schrijven is en waarvan de filmrechten van het eerste deel ondertussen door Brad Pitt gekocht zijn. Van deze YA-trilogie verschijnt het laatste deel in 2018. Nog voor 2018 kondigde Kristoff alvast de eerste delen van twee andere trilogieën aan, te weten Life1k3 en Andromeda, en zal ook deel drie verschijnen van de trilogie waar Nimmernacht het eerste deel van uitmaakt. Kristoff barst overduidelijk van de energie en inspiratie en lijkt van plan ook de komende jaren veel te publiceren. Maar, betekent dat ook dat wat hij publiceert goed is?  

Het hoofdpersonage in Nimmernacht is Mia, kind in een gezin uit de betere klasse. Aan haar zorgeloosheid komt abrupt een einde als haar vader wordt opgehangen voor verraad en haar moeder, broer en zijzelf worden meegevoerd om te sterven. Maar Mia ontsnapt en wordt door Mercurio opgevangen, die haar leert vechten en overleven. Mia is echter ook een Donkerling, een mens die schaduwen kan manipuleren. En ze is vast van plan wraak te nemen op diegenen die haar familie in de afgrond stortten. Eerst moet ze echter een Kling zien te worden, een moordenares, opgeleid door de Rode Kerk. Die opleiding overleven blijkt al een uitdaging op zich.

Het verhaal van Mia wordt niet verteld door de schrijver, maar door een verteller van wie de identiteit geheim blijft, ook al is deze wel te raden. We maken kennis met Mia als ze zestien is, maar ook als ze tien is want beide tijdlijnen worden tegelijk gevolgd, om en om. Alhoewel de schrijver ook wel gebruik maakt van een aantal klassieke fantasy-elementen (vechten met messen en zwaarden bijvoorbeeld), verrast hij de lezer toch regelmatig door origineel en onverwacht uit de hoek te komen. Niet alleen het verhaal doet dat, maar ook de opbouw van het boek. Jay Kristoff is niet bang om de zogenaamde regels van de schrijfkunst overboord te gooien als hij dat nodig acht. Neem nu voetnoten. Ze komen zelden voor in fictie. Niet zo in dit boek. Het boek bevat 88 voetnoten en sommige ervan zijn lang, tot wel driekwart bladzijde! Jay Kristoff legt daarin heel wat gebruiken, legenden en historische gebeurtenissen tot in de kleinste details uit om zijn wereld – een kruising tussen het oude Rome en Venetië – structuur en bestaansrecht te geven.  

De plot, die zich in dit eerste boek voornamelijk concentreert rond Mia’s bloederige opleiding tot Kling, is enorm vol en gevarieerd en bevat meer dan voldoende originele elementen en onverwachte wendingen om zelfs de meest doorwinterde fantasylezer blijvend te boeien en nieuwsgierig te maken naar het vervolg. Kristoff beschrijft alles ook opvallend beeldend en speelt zelfs met de plaatsing van woorden om dat voor elkaar te krijgen. Het is afwachten of hij dit niveau kan aanhouden, maar als Jay Kristoff deze variatie en kwaliteit ook in de volgende twee delen bevestigt, dan mag deze reeks in de shortlist voor de prijs ‘beste fantasytrilogie van dit decennium’.