Een televisieserie is geen boek
Tien jaar na De weg naar Mekka deed Jan Leyers (1958), muzikant, tv-maker en schrijver zijn reis nog eens over maar dan in Europa. Voor zijn televisieserie sprak hij oude, nieuw bekeerde en ex-moslims, kenners en de man en vrouw in de straat aan. In 2017 doorkruiste hij hiervoor met zijn crew Bosnië, Hongarije, Oostenrijk, Frankrijk, Engeland, Zweden, Denemarken, Duitsland en Nederland om tenslotte te eindigen in België. Opnieuw verwerkte hij zijn dagboekaantekeningen ook tot een boek, dat zich trouwens perfect los laat lezen van de reeks die nog vorig jaar werd uitgezonden door zowel Canvas als de VPRO. Hij stelde vragen over thema’s als de man-vrouwverhouding, de hoofddoekenkwestie, de vluchtelingenproblematiek, democratie, de houding tegenover hun godsdienst, etc. Zijn vraagstelling is of er een ‘Europese verlichte islam’ bestaat of zou kunnen ontstaan die meer in lijn ligt met de ‘westerse, verlichte en seculiere maatschappij’. En of moslims dit zelf wel willen. Daarnaast zocht hij uit of het alom heersende wantrouwen tegen de islam te overwinnen is.
Door het concept van de televisiereeks volgt het boek wel hetzelfde stramien waardoor er een vrij repetitieve verteltrant ontstaat en er weinig tot geen verrassingen in het boek zitten, en er tevens een aantal bevindingen van de auteur regelmatig herhaald worden. Bij aankomst op een bepaalde plek interviewt Leyers een aantal personen, ofwel op afspraak ofwel spontaan in verschillende gelegenheden, en dan stelt hij telkens dezelfde soort vragen. Bij de ene Iraanse ex-moslimactiviste komt daar dan kritiek op de wereldwijde moslimgemeenschap, en dan zijn er weer andere meer gematigde moslims die haar daarin tegen spreken. Een Zweedse maatschappelijk assistente wordt bij het assisteren van vluchtelingen eerder naïef afgeschilderd. In Bosnië gaat hij mee op bedevaart met Bosnische moefti’s. In Denemarken interviewde hij de uiterst goed bewaakte Kurt Westergaard, die met zijn cartoons van de profeet Mohamed in 2016 de wereld in brand zette. Leyers is goed in luisteren, en vragen stellen waardoor zijn gesprekspartners op hun gemak zijn en best veel kwijt willen. Hij is geen harde journalist maar zoekt de menselijke verhalen op die zijn gesprekspartners maken tot wie ze zijn. Bovendien beschrijft hij in het boek op een aangename manier de lokale setting waarin de verschillende interviews plaatsvinden. Net zoals in interviews en gesprekken met hemzelf filosofeert hij graag en probeert hij naar oplossingen te zoeken voor de vraagstelling die hij het ganse boek met zich meedraagt.
Een belangrijke vraag is of al die geïnterviewden wel representatief zijn voor hun hele geloofsgemeenschap. Dat dit boek een fractie weergeeft van de opinies uit de moslimgemeenschap, is eigenlijk voor de hand liggend en zou niet tot verbazing mogen leiden. De conclusie van Leyers is uiteraard ook niet wereldschokkend, namelijk dat een meer verlichte islam niet van bovenaf kan worden opgelegd en dat nog vele stenen in het water verlegd zullen moeten om extreem moslimfundamentalisme te bestrijden.
Allah in Europa is een boeiend reisverslag dat de lezer doet nadenken, maar mocht Leyers een andere meer doorlopende verteltrant hebben gehanteerd dan voor zijn reportages met minder herhalingen, had hij misschien nog wat meer pit aan dit boek kunnen geven. Grappig is ook dat de redactie enkele typische ‘Noord-Nederlandse’ woorden in zijn reisverhaal moet hebben gesmokkeld, die hij zelf nooit in de mond zou nemen. Dat kan niet anders dan de Vlaamse lezer die hem kent opvallen, maar is uiteraard de auteur niet aan te wrijven.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nathalie B1
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
