Enthousiasmerende zoektocht naar Willem Elsschot
Vic van de Reijt (1950), een Nederlandse uitgever, publicist, en in deze context vooral een echte Elsschottiaan bracht in 2011 de biografie van de grootste schrijver der lage landen, Willem Elsschot, uit bij uitgeverij Athenaeum. Daarnaast schreef hij ook nog tal van andere artikels over deze schrijver en de man erachter, Alfons De Ridder (ook nog gekend als Fonne van den Bakker), die zijn biografie niet gehaald hebben. Met De ontdekking van Elsschot bundelt Van de Reijt bij dezelfde uitgeverij veertig stukken over zijn persoonlijke zoektocht naar Willem Elsschot over een periode van 40 jaar.
Met die veertig stukken leert Van de Reijt de lezer enorm veel bij over Willem Elsschot en zowel over zijn schrijverscarrière als zijn zakelijke leven. Als Elsschottiaan wil Van de Reijt elk geschreven stukje van de grote auteur lezen: of het nu zijn vroege gedichten, romans of zakelijke teksten zijn. De bedoeling is zijn enthousiasme voor Elsschot op de lezer over te brengen en dat doet hij met verve in een uiterst genietbare en humoristische, Elsschot-waardige stijl.
De auteur beschrijft hoe talrijke ontmoetingen en interviews van Elsschot met diverse journalisten verlopen zijn. Het fictieve interview tussen de auteur en Elsschot zelf staat bol van de ironie en de humor. Johan Anthierens, Vlaamse journalist en tv-maker en zelf bekend voor zijn messcherpe ironische en cynische beschouwingen, bewonderde zowel Elsschot als de Belgische zanger Jacques Brel en over beiden schreef hij biografieën. Na een slecht begin bij een bezoek aan Elsschot brak het ijs tussen hen dan toch. Anthierens schreef het boek Het Ridderspoor over Elsschot, hij zou in de auteur zichzelf hebben herkend als non-conformist én als absoluut individu. Vanaf zijn ziekbed schreef Anthierens in bevend handschrift deze liefdesverklaring aan Elsschot:
“Van Louise Créteur in Villa des Roses tot Maria van Dam in Het dwaallicht omarmt Willem Elsschot een oeuvre lang de onvolmaakte medemens. Het Hogere spreekt hem niet naar, de suikergloed van de religie verblindt hem niet, maar de som van onze kleinheid inspireert hem mateloos. Daarbij verheft hij het Nederlands tot een totale taal die vijftig jaar na het zwijgen van de schrijver vanzelfsprekend nabloeit.”
In een aantal essayistische stukken zet hij de hakbijl in een paar boeken over Elsschot die in zijn ogen geen genade kunnen vinden. De schrijfster van het boek Over Willem Elsschot, Annemie Kets-Vree, hernoemt hij willens en wetens mevrouw Klets-Mee, een niet van vrouwelijke clichés gespeende bijnaam eerlijk gezegd - gelukkig citeert hij voldoende argumenten om te denken dat dit vooral ingegeven is door haar schrijverijen.
De zoektocht naar de brieven die Elsschot verstuurde naar zijn vele contacten, waaronder Jan Greshoff, om deze gebundeld te kunnen uitgeven, komt regelmatig terug. Ook de jacht van Van de Reijt zelf naar een exemplaar van het fameuze Wereldtijdschrift uit Lijmen, de Revue Continentale Illustrée is als een echte odyssee beschreven. Door hun eenvoudige theorie dat dit gewoon in de Antwerpse Stadsbibliotheek moest liggen, hebben Vic van de Reijt en zijn toenmalige compagnon Kees Aarts toch enkele trofeeën binnen gehaald: de Almanak der Kroostrijke Gezinnen 1933 die als uitgever A. De Ridder, Lemméstraat 21, Antwerpen, vermeldt; nadien ook het Gulden Boek van het Belgische Eeuwfeest en tenslotte vonden ze ook dat A. De Ridder als concessiehouder voor alle publiciteit was aangetreden voor de Snoeck’s almanakken vanaf jaargang 1943.
Ook de affaire rond het gedicht Borms dat Elsschot in 1947 schreef op de Vlaams-Nationalistische August Borms, die zowel collaboreerde in de Eerste als in de Tweede Wereldoorlog, werd volledig uit de doeken gedaan, en dat Elsschot dit rechtvaardigde door te argumenteren dat hij het altijd voor de menselijkheid en tegen de doodstraf opnam, voor de kleine man en tegen de gevestigde waarden. Hij heeft op dat gedicht overigens zeer lang gewerkt, en had er al heel wat versies van vooraleer het eindelijk echt af geraakte. Het was wel door dit gedicht op het einde van zijn carrière dat hij zijn literaire aspiraties aan de wilgen moest hangen omdat zijn literaire relaties hem de rug hadden toegekeerd. ‘Borms’ werd ingestuurd voor publicatie in het Nieuw Vlaams Tijdschrift en dit stuitte op weerstand van de redactie, het gedicht boorde hem het lidmaatschap van de Koninklijke Vlaamsche Academie door de neus, en kostte hem volgens hemzelf zeker de ‘Groote Prijs der Vlaamsche Letterkunde’. Afhankelijk van de periode waarin dit gedicht nog ter sprake kwam, distantieerde Elsschot zich van het gedicht of was hij er zelfs fier op.
Vic van de Reijt graaft diep en bestudeert allerlei facetten die met Elsschot te maken hebben. De ontdekking van Elsschot is een fantastisch boek om veel te weten te komen over deze fascinerende, volgens hemzelf weinig verbeelding hebbende auteur. Er zitten inderdaad heel wat herhalingen in deze chronologisch gebundelde verhalen, maar dat mag, zo grift al deze informatie zich nog beter in je geheugen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nathalie B1
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
