Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

De verloren liefde van een vader, held van anderen

Nathalie B1 23 juni 2018
Hagar Peeters schreef in 2015 haar debuutroman Malva, en won hiermee in 2016 de Fintro Literatuurprijs. Verdiend volgens mij, dit poëtische verhaal wordt verteld door de ogen van de jong gestorven Malva, de dochter van Maria ‘Maruca’ Antoinette Hagenaar van Indisch-Nederlandse oorsprong en Neftalí Ricardo Reyes Basoalto, de Chileense Nobelprijswinnende dichter beter bekend onder zijn pseudoniem Pablo Neruda. Malva wordt geboren met en sterft aan een ‘waterhoofd’ of in nieuwere termen hydrocefalie op 8-jarige leeftijd in Gouda (1943), waar ze tegen dan bij een pleeggezin woont.

Malva kijkt vanuit de (eeuwige) ‘jachtvelden’ toe op het leven van haar vader en andere personages waarover ze vertelt aan schrijfster Hagar, die ze letterlijk zo aanspreekt. Ze vraagt haar, haar ghostwriter te zijn en neer te schrijven hoe haar korte leven er uit zag evenals de levens van haar ouders. Ook Hagar’s vader, die journalist was in Chili op het moment dat Neruda stierf en de democratisch verkozen president Salvador Allende door de coup van generaal Pinochet het leven liet (op die àndere 11 september in 1973) passeert de revue net zoals één van Neruda’s beste vrienden, de Spaanse dichter en toneelschrijver Federico García Lorca.

Neruda leerde Malva’s moeder kennen in Batavia, Indonesië, als dochter van een zeer begoede familie maar wel op een moment dat ze al haar vader en twee broers verloren heeft. Daar Maria Hagenaar denkt met een consul te trouwen en in die tijd voor een vrouw belangrijk een goede man gevonden te hebben, wordt het huwelijk snel voltrokken in 1930 waarna Neruda snel het land terug wil verlaten en ze samen naar Chili vertrekken. In Chili of zelfs al tijdens de overtocht loopt het huwelijk al snel mis; Neruda blijkt geen degelijke diplomaat te zijn en wel een dichter-bohémien die veel uitgaat, ook met andere vrouwen. Hij zou twee andere vrouwen huwen in de rest van zijn leven, naast zijn huwelijk met Maria Hagenaar. Maria Reyes Hagenaar bevalt in 1935 in Madrid van Malva, en heeft sinds dan nog amper contact met haar ex-man. Bij het moeten vluchten voor de Spaanse burgeroorlog, eerst via Zuid- Frankrijk en dan naar Nederland, probeert ze nog contact te onderhouden met haar man, maar dit lukt nog amper. In Nederland zal ze onder W.O. II de hongerwinter meemaken en zelfs onder de Duitsers vanwege haar huwelijk met een Chileense man nog naar kamp Westerbork gestuurd worden.

In dit boek lezen we over al deze toestanden door de blik van Malva Marina, hoe zij de grote keerpunten in haar vaders carrière als dichter en als held voor de socialistische oppositie ziet, maar ook in zijn privéleven. Dit met een soort bitterheid gecombineerd met de sterke wil om toch een keer door haar vader te worden opgemerkt en door hem als dochter erkend te worden en zijn liefde te winnen. Vanaf haar geboorte is ze namelijk al de ‘punto y coma’ oftewel de ‘puntkomma’ in het leven van haar vader. Meer liefde krijgt ze zelfs van Federico García Lorca, de vriend van haar vader, die heimelijk verliefd was op hem, homo zijnde, en gevoeliger voor haar lot, zelfs een gedicht aan haar opdraagt. Op bepaalde momenten komt Malva binnen in de levens van haar ouders als een soort geest, die verder leeft na de dood, een geloof dat zeer Zuid-Amerikaans is. Kijk ook maar naar de literatuur van Salvador Allende’s schrijvende nicht, Isabel.

Hagar Peeters kent duidelijk haar voorgangers/voorbeelden in de poëzie en de literatuur. Ze leent niet alleen het Zuid-Amerikaanse magisch realisme. Ze geeft Malva een aantal vrienden mee die haar ondersteunen haar verhaal te doen, met name Oskar Matzerath, de dwerg met de blikken trommel uit Günther Grass’ overbekende roman, Lucia Joyce (James Joyce’s dochter en vermeend schizofreen) en Daniel Miller (zoon van Arthur Miller, heeft het down-syndroom). Vooral die eerste geeft van jetje en drumt zich doorheen haar verhaal en de verzen van haar vader, wat Malva niet altijd apprecieert. Samen met hen galoppeert ze door de jachtvelden op verschillende paardachtigen. En ze plezieren niet alleen, ze krijgen ook één voor één een bepaalde functionaliteit waardoor dit niet slechts cameo’s blijven. Wislawa Szymborska, de Poolse Nobelprijswinnende dichteres, aanbidden ze allemaal en Malva ambieert haar heimelijk als grootmoeder. Ook Roald Dahl, Johann Wolfgang von Goethe en Socrates passeren als dode auteurs de revue in de eetzalen van de jachtvelden. Hilarisch is het ook hoe ze volgens de auteur reageren op de vragen die Malva hen voorlegt. De intertekstualiteit die zodoende in het verhaal kruipt, zal de lezers van deze grote namen zeker bevallen.

Ook al nagelt Peeters Neruda als man en als vader aan de schandpaal, haar taal is af en toe ook Nerudiaans lyrisch, zeker als ze de Zuid-Amerikaanse landschappen beschrijft. En ze haalt ook een aantal van Neruda’s verzen aan, die toch overeind blijven hoor, ook na dit verhaal. Het is uiteindelijk Socrates die, wat hij aan Malva vertelt, de vraag stelt aan Pablo Neruda: 'Is het rechtvaardig dat je je dochter en eerste vrouw hebt verwaarloosd in het belang van een hoger doel en een carrière?' Deze vraag heeft ook nog een persoonlijke toets voor Hagar Peeters, aangezien zij zelf ook alleen met haar moeder leefde, en een jong kind was toen haar vader als journalist rondtrok in Latijns-Amerika. Neruda antwoordt trouwens Sokrates als volgt:


“Zou ik me uitsluitend met mijn dochter bezig hebben gehouden, dan was die eer er niet geweest; dan had ik niet eens de eer gehad nu met jou dit gesprek te voeren want dan zou je me niet interessant genoeg hebben bevonden voor jouw socratisch gesprek.”

Dit was een prachtig boek met een boeiend verhaal dat me zowel meer over het verhaal van Malva en haar moeder deed opzoeken, als dat ik de Canto General van Neruda zelf er terug bij pakte. Een prachtig verhaal!

Meer over het leven van Maruca, Malva’s moeder, van wie het leven daarnaast getekend werd door de tweede wereldoorlog, ga ik nu leren uit het boek En het vergeten zo lang van Pauline Slot. Haar moeder en Malva’s grootmoeder verbleef dan weer tijdens W.O.II in een ‘Jappenkamp’ in Indonesië. Of hoe de wereldgeschiedenis kan huishouden in één en dezelfde familie…

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Nathalie B1

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.