De mens achter de politicus

Onthullend in de non-roddelbladachtige betekenis, dat is dit boek van Lodewijk Asscher. Het is een eerlijk verslag – voor zover politici 100 % eerlijk kunnen zijn, no offense – van zijn jaren als achtereenvolgens wethouder van Amsterdam, minister van Sociale Zaken en werkgelegenheid, vicepremier en PvdA-voorman.  

Eerst op gemoedelijke toon maar later venijniger beschrijft Asscher de valkuilen waartussendoor een politicus moet laveren, de hoge werkdruk, de onvermijdelijke compromissen die gesloten moeten worden, maar ook de persoonlijke schade die een publiek persoon kan oplopen, zijn optimisme en zijn visie op de toekomst.   Asscher legt in de eerste zinnen meteen de link met een nieuwe start, het verbinden van oud en nieuw en joden die een betere toekomst zochten:  

“Het Lloyd Hotel is een mooie plek om opnieuw te beginnen. Het ligt in het Oostelijk Havengebied van Amsterdam, vanwaaruit ooit de wereldzeeën werden bevaren en de oude en de nieuwe wereld werden verbonden. In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog was het een landverhuizershotel. De gasten kwamen uit Oost-Europa, vooral joden die vluchtten voor vervolging en discriminatie. Samen met andere ‘gelukszoekers’ wachtten ze hier voor ze naar Amerika konden vertrekken. Een plek dus om te dromen over een toekomst die anders en beter zou zijn. Het is een plek waar ik me thuisvoel.”  

In die soepele schrijfstijl, waar mede-auteur Michiel Zonneveld een steentje aan bijgedragen zal hebben, wordt de lezer gegidst langs het leven van Asscher. Wat drijft hem bijvoorbeeld? “… zorgen dat ieder mens zo zeker en veilig kan zijn dat hij vrij is.” Wat een simpel antwoord lijkt, maar bij nadere uitleg een diepgaande visie verraadt.   In een ander hoofdstuk legt hij uit waarom de PvdA een slinkende aanhang heeft. De veel gehoorde verklaring is dat “de werkende klasse van vroeger heeft opgehouden te bestaan. Armoede is uitgebannen.” Dat er veel af te dingen is op deze stellingname, en wat precies, zet hij zeer plausibel neer.  

Ook de toekomstvisie van Asscher komt voorbij in het laatste deel, beginnend met de enthousiasmerende titel ‘Opstaan!’. Hij laat zijn gedachten waaien over zoiets als “Welke dromen zijn er over een jaar of twintig uitgekomen en in wat voor samenleving leven we dan?”. Daarmee komt hij op verrassend frisse ideeën over wat een goede samenleving zou kunnen zijn, en op welke manier we dat zouden moeten verwezenlijken.  

Een mooi compleet verhaal dus. Wel rijst na de laatste pagina de vraag wat precies het doel is van het boek. Wil hij ons zijn ‘zachte’ kant laten zien? Wil hij op deze manier de drijfveren laten zien van soms voor de burgers merkwaardige politieke beslissingen? Is het ordinaire PvdA-promotie? Of is het gewoon een premature autobiografie? Hoe dan ook, het laat de mens achter de politiek zien en dat werkt verhelderend.