Zeker niet standaard
Overstappen naar lezen in het Engels heeft als nadeel dat vertalingen niet meer zo aantrekkelijk zijn. Het origineel is vaak eerder beschikbaar en leest, als je eenmaal gewend bent aan lezen in vreemde taal, vaak fijner. In het geval van Het Rad van Fortuin van Steph Swainston is uitwijken naar de Engelse versie echter geen optie. Het verhaal is een langere versie van The Wheel of Fortune, dat in 2013 in een vrij obscure Britse bloemlezing getiteld The Best British Fantasy 2013 verscheen. Voor zover ik weet is er (nog) geen Engelse versie van de lange uitvoering van dit verhaal beschikbaar. De Nederlandse versie is als kleine pocket (48 pagina’s) uitgegeven door Quasis in hun reeks Splinters en vertaald door Eisso Post. Ik kan af en toe behoorlijk zeuren over de kwaliteit van veel fantasyvertalingen die in het Nederlands verschijnen. In dit werk trof ik echter geen overduidelijke problemen, te letterlijke vertalingen of worstelingen met verzonnen woorden aan. Zonder het Engelse origineel gelezen te hebben komt het op me over als een geslaagde vertaling.
Jant werkt voor een apotheker in de stad Hecilith. Naast zijn werk in de apotheek heeft hij een handeltje in een uitermate verslavende drug gemaakt van een soort varen. Het brengt hem in contact met de leider van een van de lokale bendes. Naast hopeloos verslaafd aan zijn drug, heeft hij ook een oogje op Jant. Die is daar niet van gediend en al gauw ontstaan er problemen. Samen met de aan lager wal geraakte actrice Serin besluit hij de stad te verlaten.
Het Rad van Fortuin is een proloog bij Swainstons Castle-serie. Deze reeks bestaat uit een trilogie en een op zichzelf staand boek en zijn niet vertaald in het Nederlands. Het zijn boeken die moeilijk in een genre te plaatsen zijn. Swainston wordt vaak geassocieerd met de New Weird-stroming en daar is wel wat voor te zeggen. In de loop van het verhaal wordt duidelijk dat ze een mix van genre-elementen gebruikt. Zo speelt het verhaal in een vroeg industriële samenleving, compleet met verwijzingen naar de milieuproblemen, sociale vraagstukken en uitbuiting van arbeiders waarmee men in deze periode geconfronteerd werd. Toch wordt ook al snel duidelijk dat de wereld magie kent en dat er verschillende intelligente rassen rondlopen. Het is een mix van elementen die misschien niet helemaal uniek maar toch erg moeilijk te plaatsen is in een van de vele subgenres die sciencefiction en fantasy rijk zijn.
Swainston creëert bepaald geen geromantiseerde wereld. De donkere kant van de samenleving wordt in detail in beeld gebracht. Misschien heeft Swainston zich hier ook wel laten inspireren door de opkomst van 'grimdark fantasy'. Het leven van Jant zit vol geweld, drugs en armoede. Het is rauw, smerig en gevaarlijk en daar laat de schrijfster geen misverstanden over bestaan. Jant is dan ook een product van zijn omgeving. Hij is bepaald niet perfect en heeft een duister verleden. Jant schrikt niet terug voor het dealen van drugs maar aan de andere kant helpt hij Serin wel als ze in de goot ligt. Hij heeft ambities de verder reiken dan zijn huidige baantje en is bereid over lijken te gaan om ze te realiseren. Een donker karakter dus, een man die de nodige tegenstellingen in zich heeft. Op een bepaalde manier is hij echter ook wel sympathiek. Je voelt in dit verhaal eigenlijk al dat hij zichzelf in de romans nog de nodige problemen op de hals gaat halen.
Quasis geeft op hun website aan dat zijn op zoek zijn naar genrefictie die ‘verrassend en anders’ is. Ze zijn op zoek naar werken die ‘niet standaard maar net een beetje grensoverschrijdend in vorm thema en genre’ zijn. Dat is iets waar het genre in Nederland wel aan toe is. Als ik in de fantasyhoek van de gemiddelde Nederlandse boekhandel kijk dan is het aanbod schraal en ronduit eenzijdig in vergelijking tot wat mij als Engelstalige lezer ter beschikking staat. Het is veel laagdrempelig materiaal, voornamelijk fantasy, bijna uitsluitend romans en veel relatief veilige vertalingen van boeken die zich elders in de wereld al bewezen hebben. Het aanbod van de Engelstalige wereld kan een relatief kleine markt als de Nederlandse natuurlijk nooit ondersteunen maar gevarieerder dan het nu is kan zeker. Dat Quasis nu een poging doet is wat mij betreft lovenswaardig.
In dat opzicht is Het Rad van Fortuin geen slechte keuze. Swainstons wereld is zeker niet standaard. We krijgen er uiteraard maar een klein hoekje van te zien, maar het verhaal bevat veel hints over wat er in de romans nog te ontdekken valt. Swainston laat in het verhaal duidelijk zien dat je met fantasy veel meer kanten op kan dan de standaard pseudo-middeleeuwse setting die tot voor kort dominant was in het genre. Ook als introductie van de Castle-reeks is het een geslaagd verhaal. Het plot staat op zich goed op zichzelf maar de lezer die een beetje tussen de regels leest, krijgt al een idee waar de eerste roman naar toe moet. Het Rad van Fortuin kent een duidelijke climax maar maakt ook nieuwsgierig naar de verdere avonturen van Jant. Swainston en Quasis leveren goede introductie van fantasy die een beetje anders is. Een verhaal dat in meerdere opzichten goed werkt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Rob Weber
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
